Ίδρυση της Εθνικής Πρωτοβουλίας για την Ανοικτή Επιστήμη

by Tagged

Η «Ελληνική Πρωτοβουλία για την Ανοικτή Επιστήμη – ΕΠΑΕ» / «Hellenic Open Science Initiative – HOSI» συστάθηκε στις 28 Φεβρουαρίου 2022 από 13 κορυφαίους ελληνικούς φορείς έρευνας, τεχνολογίας και καινοτομίας, με σκοπό τη συντονισμένη και συμμετοχική υλοποίηση πολιτικών Ανοικτής Επιστήμης στην Ελλάδα και την φροντίδα της επίσημης εθνικής συμβολής και εκπροσώπησης στο Ευρωπαϊκό Νέφος Ανοικτής Επιστήμης (EOSC).

Η Ανοικτή Επιστήμη είναι το νέο πρότυπο πρακτικών, μέσων και συνεργασίας για την παραγωγή και διάθεση επιστημονικού έργου και αποτελεσμάτων της έρευνας, με άμεσο επιστημονικό, οικονομικό και κοινωνικό αντίκτυπο. Αποτελεί κρίσιμη προτεραιότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) για τη βιώσιμη ανάπτυξη, την καλύτερη παραγωγή και αξιοποίηση ερευνητικών αποτελεσμάτων, τη συνεργατικότητα, καθώς και τον εκδημοκρατισμό της γνώσης. Σκοπός του EOSC είναι να αναπτύξει ένα ενιαίο διαθεματικό διαδικτυακό περιβάλλον όπου οι επιστήμονες θα μπορούν να δημοσιεύουν, να βρίσκουν και να επαναχρησιμοποιούν δεδομένα, εργαλεία και υπηρεσίες ώστε να μπορούν να εκτελούν τις εργασίες τους καλύτερα.

Το Μνημόνιο Συνεργασίας (Memorandum of Understanding – MoU) που συνυπέγραψαν οι οργανισμοί αυτοί, αποτυπώνει τους όρους και τις διαδικασίες λειτουργίας της ΕΠΑΕ και αποτελεί συλλογικό επίτευγμα και προϊόν εντατικών διαβουλεύσεων της ομάδας εργασίας για την Ανοικτή Επιστήμη στην Ελλάδα.

Σύμφωνα με το Άρθρο 2 του Μνημονίου Συνεργασίας στους σκοπούς της ΕΠΑΕ είναι:

  • Να διαχειριστεί την Εθνική Εκπροσώπηση της χώρας στο EOSC Association, καθώς και σε όλα τα σχετικά όργανα και δράσεις του. Η ΕΠΑΕ αποτελεί «Εθνική Πρωτοβουλία για το Νέφος Ανοικτής Επιστήμης» (National Open Science Cloud Initiative – NOSCI) σύμφωνα με την ορολογία του EOSC.
  • Να διαμορφώσει την εθνική στρατηγική, αλλά και πρωτοβουλίες και δράσεις, για την εφαρμογή της Ανοικτής Επιστήμης χώρα ενημερώνοντας και εξειδικεύοντας το ‘Εθνικό Σχέδιο για την Ανοικτή Επιστήμη’ το οποίο περιγράφει τους βασικούς άξονες πολιτικής και υλοποίησης για την Ανοικτή Επιστήμη στη χώρα και απευθύνεται προς την πολιτική ηγεσία, οργανισμούς χρηματοδότησης έρευνας, καθώς και το σύνολο των οργανισμών Έρευνας και Ανάπτυξης (Ε&Α) της χώρας.

Ιδρυτικά μέλη της ΕΠΑΕ αποτελούν οι ακόλουθοι φορείς: Ερευνητικό Κέντρο «Αθηνά», Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών (ΕΑΑ), Εθνικό Δίκτυο Υποδομών Τεχνολογίας και Έρευνας (ΕΔΥΤΕ), Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (ΕΙΕ), Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ), Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος», Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ), Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ (Ε.Ι. Παστέρ), Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ), Ερευνητικό Κέντρο Βιοϊατρικών Επιστημών «Αλέξανδρος Φλέμιγκ», Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ), Οργανισμός Ανοιχτών Τεχνολογιών ΕΛ/ΛΑΚ, Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών (ΣΕΑΒ).

Από το 2019, η ομάδα αυτή συνεργάστηκε σε εξαιρετικό κλίμα για την ανάπτυξη της πρότασης για ένα Εθνικό Σχέδιο για την Ανοικτή Επιστήμη στην Ελλάδα, μέρος της οποίας έχει ήδη ενσωματωθεί στην Βίβλο Ψηφιακού Μετασχηματισμού της χώρας. Στα αμέσως επόμενα βήματα της ΕΠΑΕ περιλαμβάνεται η σύγκλιση της πρώτης Γενικής Συνέλευσης και η υιοθέτηση του Εθνικού Σχεδίου για την Ανοικτή Επιστήμη στην Ελλάδα από τους οργανισμούς-μέλη της.

Ανοικτή Πρόσκληση

Τα ιδρυτικά μέλη της ΕΠΑΕ απευθύνουν ανοικτή πρόσκληση σε όλους τους φορείς από το ευρύτερο οικοσύστημα έρευνας και καινοτομίας να ενταχθούν στην ΕΠΑΕ συνυπογράφοντας το Μνημόνιο, καλώντας ταυτόχρονα το επιστημονικό και ερευνητικό προσωπικό της χώρας να μελετήσουν το Εθνικό Σχέδιο για την Ανοικτή Επιστήμη και να συμβάλουν ενεργά στη χάραξη και τον σχεδιασμό νέων πολιτικών και δράσεων. Ταυτόχρονα καλούν τα Υπουργεία Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Παιδείας και Θρησκευμάτων, και Ψηφιακής Διακυβέρνησης να συμβάλουν στο όραμα της ΕΠΑΕ, ως παρατηρητές ή/και ενεργά μέλη της.

Αναφορά για το πρώτο Train the Trainer Bootcamp του OpenAIRE

by Tagged , ,

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Από τις 6 έως 10 Ιουνίου 2022 και για πέντε μισές ημέρες πραγματοποιήθηκε από το Training and Support Standing Committee του OpenAIRE το πρώτο διαδικτυακό OpenAIRE train-the-trainer bootcamp με τον τίτλο “Online train-the-trainers bootcamp focusing on Open Science and 21st-century scholarly communication”.

Βασικός στόχος του Bootcamp ήταν η θεωρητική και πρακτική εκπαίδευση των συμμετεχόντων σε ένα ευρύ φάσμα θεμάτων που σχετίζονται με την Ανοικτή Επιστήμη και τη διδασκαλία της, προκειμένου στη συνέχεια να είναι σε θέση να σχεδιάζουν αντίστοιχες εκπαιδευτικές δραστηριότητες και εκδηλώσεις και να εκπαιδεύουν άλλους. Επιπλέον στόχος ήταν να παρέχει ένα βήμα ανταλλαγής εμπειριών και απόψεων, με βάση το οποίο να δημιουργηθεί και να αναπτυχθεί ένα δίκτυο που να στοχεύει σε μακροπρόθεσμα οφέλη.

Εικόνα για το πρώτο OpenAIRE train the trainer bootcamp

Η συμμετοχή στο Bootcamp ήταν δωρεάν. Η παρακολούθηση και η συμμετοχή στις δραστηριότητές του οδηγούσε στη λήψη πιστοποιητικού, υπό την προϋπόθεση ότι οι συμμετέχοντες να είχαν παρακολούθησαν το 80% των διαδικτυακών συνεδριών και να είχαν συμμετάσχει και ολοκληρώσει όλες τις υποχρεωτικές εργασίες του προγράμματος (Train-the-trainers assignments for the week). Η γλώσσα επικοινωνίας ήταν η Αγγλική.

Στο Bootcamp συμμετείχαν 35 συμμετέχοντες (ακαδημαϊκοί βιβλιοθηκονόμοι, προσωπικό υποστήριξης ερευνητών, επαγγελματίες της πληροφόρησης), από 35 οργανισμούς (ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες, πανεπιστήμια, ιδρύματα, ερευνητικά ινστιτούτα) από 26 χώρες. Για την επιλογή των συμμετεχόντων εφαρμόστηκαν διάφορα κριτήρια, όπως οι δυνατότητες και τα κίνητρα για τη διεξαγωγή εκπαίδευσης στα ιδρύματα προέλευσης, η προηγούμενη εκπαιδευτική εμπειρία, ιδιαίτερα σε θέματα που σχετίζονται με την Ανοιχτή Επιστήμη, η ιδιότητα μέλους της OpenAIRE ΑΜΚΕ, η γεωγραφική ισορροπία, και η ισορροπία μεταξύ των φύλων. Από την Ελλάδα συμμετείχαν τρεις βιβλιοθηκονόμοι.

2. ΜΑΘΗΣΙΑΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ

Εξαρχής το Bootcamp χαρακτηρίστηκε ως ενός μέσου επιπέδου (intermediate level) εκπαιδευτικό πρόγραμμα με συγκεκριμένους για τους συμμετέχοντες μαθησιακούς στόχους όπως:

  • Την κατανόηση σε ενδιάμεσο και προχωρημένο επίπεδο των εννοιών και των ζητημάτων της Ανοικτής Επιστήμης, των Ανοικτών Δεδομένων, των Σχέδιων Διαχείρισης Δεδομένων (Data Management Plans, DMPs), της δημοσίευσης σε καθεστώς Ανοικτής Πρόσβασης, των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, των βασικών απαιτήσεων του Horizon Europe, των υπηρεσιών του OpenAIRE και του European Open Science Cloud (EOSC).
  • Την κατανόηση πώς να επικοινωνούν και να διδάσκουν τα θέματα αυτά σε ερευνητές, φοιτητές και σε άλλους ενδιαφερόμενους φορείς.
  • Την εκμάθηση της χρήσης ορισμένων εργαλείων και λογισμικού που επιτρέπουν βέλτιστες πρακτικές στην Ανοικτή Επιστήμη.
  • Την επαρκή κατάρτισή τους, ώστε να μπορούν να απαντούν σε απαιτητικές ενδεχομένως ερωτήσεις σε αυτά τα θέματα.

Το πρόγραμμα του Bootcamp ήταν δομημένο σε πέντε κύριες εκπαιδευτικές ενότητες:

  1. Open Science and Reproducibility.
  2. Current trends in Open Access publishing.
  3. Research Data Curation lifecycle and Repositories: sharing and managing data.
  4. Horizon Europe Open Science requirements and recommended practices.
  5. Train-the-trainer tips.

3. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ

Η εκπαίδευση έγινε εξ ολοκλήρου μέσω διαδικτύου και συνδυάστηκε αρμονικά η ασύγχρονη και σύγχρονη τηλεκπαίδευση. Για το ασύγχρονο μέρος της εκπαίδευσης χρησιμοποιήθηκε η βασισμένη στο Moodle εκπαιδευτική πλατφόρμα του OpenAIRE Openplato, ενώ για τις σύγχρονες διαδικτυακές συνεδρίες, εισηγήσεις, παρουσιάσεις, συνομιλίες στο φόρουμ ή συζητήσεις μέσω chat, χρησιμοποιήθηκε η πλατφόρμα τηλεδιάσκεψης Zoom. Πριν την έναρξη οι συμμετέχοντες όφειλαν να ολοκληρώσουν τις pre-bootcamp δραστηριότητες:

  1. Code of Conduct: δραστηριότητα ανάγνωσης, κατανόησης και αποδοχής του Κώδικα Δεοντολογίας και Συμπεριφοράς.
  2. Map of participants: δραστηριότητα καταγραφής στοιχείων συμμετεχόντων (όνομα, φορέας) για τον γεωεντοπισμό εκπαιδευτών και συμμετεχόντων.
  3. Present yourself: δραστηριότητα αυτό-παρουσίασης των συμμετεχόντων στο φόρουμ, και
  4. What’s your favourite fruit?: δραστηριότητα επιλογής για την ένταξη των συμμετεχόντων σε ομάδες.
OpenAIRE Bootcamp – Χάρτης των συμμετεχόντων

OpenAIRE Bootcamp – Χάρτης των συμμετεχόντων

Όλο το μαθησιακό υλικό (εισηγήσεις, σημειώσεις, τεκμηρίωση, κ.α.), καθώς και τα videos των παρουσιάσεων, αναρτώνταν σταδιακά, βάσει προγράμματος και εκπαιδευτικού σχεδιασμού (πριν και μετά την έναρξη κάθε εκπαιδευτικής ενότητας), στην πλατφόρμα Openplato.

Καθ’ όλη τη διάρκεια του Bootcamp, οι εκπαιδευτές επιδίωξαν να εξασφαλίσουν ότι η γνώση θα διαχυθεί και θα γίνει αντιληπτή και κατανοητή από όλους τους συμμετέχοντες και γι’ αυτόν το λόγο προσπάθησαν να εφαρμόσουν διαδραστικές και συνεργατικές μεθόδους διδασκαλίας. Έτσι, για την ενίσχυση της συμμετοχής των εκπαιδευομένων στις σύγχρονες διαδικτυακές συνεδρίες, αλλά και για την ανατροφοδότηση από αυτούς/ες, χρησιμοποιήθηκε το διαδικτυακό διαδραστικό πρόγραμμα επεξεργασίας παρουσιάσεων Mentimeter για δημοσκοπήσεις και κουίζ, ενώ τα Google Docs χρησιμοποιήθηκαν για τη συνεργατική συγγραφή κειμένων τόσο για τις συνεδρίες όσο και για την οργάνωση των παρουσιάσεων των ομάδων. Επιπρόσθετα, όλοι οι εκπαιδευτές συμμετείχαν σε συζητήσεις και κράτησαν το φόρουμ του Openplato ανοικτό για σχόλια, ερωτήσεις και προτάσεις. Επιπλέον, είχαν σχεδιαστεί μια σειρά από προαιρετικές και υποχρεωτικές εργασίες ατομικής ή ομαδικής προσπάθειας (Train the trainers assignments for the week):

  1. Υour Horror and Hooray training stories: Οι συμμετέχοντες έπρεπε να παρουσιάσουν ατομικά σε δύο διαφάνειες ή σε οπτικά/ηχητικά μηνύματα δύο προσωπικές ιστορίες εκπαίδευσης: η μία ιστορία θα αφορούσε την καλύτερη διδασκαλία τους («τι την έκανε τόσο καλή;»), και η δεύτερη την χειρότερη του («ποια μέρη της ήταν προβλέψιμα και θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί;»). Η συγκεκριμένη δραστηριότητα ήταν μια ευχάριστη εργασία που έβαλε τον συμμετέχοντα να συλλογιστεί τι μπορεί να βελτιώσει στα προγράμματα εκπαίδευσης που διαχειρίζεται.
  2. Open Science train-the-trainers glossary: Συνεργατική δραστηριότητα για τη δημιουργία ενός γλωσσάριου εκπαίδευσης εκπαιδευτών.
  3. Create a slide for One-minute madness Lessons learnt: Ατομική δραστηριότητα δημιουργίας μιας διαφάνειας, στην οποία κάθε συμμετέχοντας θα τοποθετούσε μια εικόνα και το πιο σημαντικό ή πιο καινοτόμο μαθησιακό μήνυμα του Bootcamp. Η διαφάνεια θα παρουσιαζόταν μέσα σε ένα λεπτό.
  4. Design your training: Πρόκληση συνεργασίας με άτομα που απλά προτιμούν το ίδιο φρούτο (pre-bootcamp δραστηριότητα: What’s your favourite fruit?) για το σχεδιασμό ενός συνεργατικού σχεδίου σεμιναρίου (course design) με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και ιδιαιτερότητες. Πολύ ενδιαφέρουσα η διάδραση και οι συζητήσεις μεταξύ των συμμετεχόντων, όπου ο καθένας είχε διαφορετική εμπειρία και προσέγγιση.
Train the trainers assignments - Υour Horror and Hooray training stories

Train the trainers assignments – Υour Horror and Hooray training stories

4. ΣΥΝΟΨΗ ΕΝΟΤΗΤΩΝ

Ενότητα 1: Open Science and Reproducibility – 06.06.2022

  • Bootcamp introduction/ IrynaKuchma. Στην ενότητα αυτή έγινε μια αρχική ενημέρωση για το σχεδιασμό του Bootcamp, τις εκπαιδευτικές ενότητες, καθώς και για την χρήση της πλατφόρμας Openplato.
  • FORRT – Introducing a Framework for Open and Reproducible Research Training / Flavio Azevedo. Έγινε μια αναλυτική παρουσίαση του FORRT, μιας πλατφόρμας για την ανοικτή και αναπαραγώγιμη ερευνητική κατάρτιση. Η πλατφόρμα παρέχει μια παιδαγωγική υποδομή με ανοικτούς εκπαιδευτικούς πόρους για τη διδασκαλία και την υποστήριξη της ανοικτής και αναπαραγώγιμης επιστήμης. Μεταξύ των κύριων ενοτήτων του FORTT είναι α) το Γλωσσάριο (Glossary) με 250 λήμματα για την Ανοικτή Επιστήμη, β) οι Περιλήψεις (Summaries) 200 επιστημονικών άρθρων για την Ανοικτή Επιστήμη, γ) τα Σχέδια μαθημάτων (Lessons plans) με 60 εκπαιδευτικές δραστηριότητες για την ενσωμάτωση της Ανοικτής Επιστήμης στη διδασκαλία, δ) οι Ενότητες (Clusters) με ομαδοποιημένη θεματικά βιβλιογραφία για την Ανοικτή Επιστήμη, και ε) οι πλέον των 700 ανοιχτοί εκπαιδευτικοί πόροι (Curated resources).
  • Open Science and reproducibility kick off presentation / Iryna Kuchma. Έγινε μια εισαγωγή σε θέματα της Ανοικτής Επιστήμης, με την παρουσίαση των ορισμών και του μοντέλου ταξονομίας της Ανοικτής Επιστήμης, και των συναφών θεμάτων του FOSTER, την επισκόπηση της κατάστασης της Ανοικτής Επιστήμης στην Ευρώπη, την παρουσίαση του έργου OPTIMA για την εφαρμογή των πρακτικών Ανοικτής Επιστήμης στην Ουκρανία, την προβολή εκπαιδευτικών εγχειρίδιων και οδηγών για την Ανοικτή Επιστήμη και την αναπαραγώγιμη έρευνα.
  • Individual and Group assignments / Iryna Kuchma. Αναλύθηκαν και επεξηγήθηκαν όλες οι εργασίες και δραστηριότητες του Bootcamp.

Ενότητα 2: Current trends in Open Access publishing – 07.06.2022

  • Myths and ρealities around Open Access / Jonathan England. Αναλύθηκαν το κόστος ανάγνωσης του επιστημονικού υλικού, οι απαιτήσεις των χρηματοδοτών, καθώς και οι συνηθισμένες παρανοήσεις σχετικά με την Ανοικτή Πρόσβαση. Παράλληλα, επεξηγήθηκαν τα μοντέλα ανοικτής δημοσίευσης, ο πράσινος και χρυσός δρόμος, η αρχειοθέτηση σε αποθετήρια, τα pre-prints, τα Author Accepted Manuscripts, οι συμφωνίες μετασχηματισμού (transformative agreements), το Rights Retention Policy, το PlanS, καθώς και τα εργαλεία Journal Checker Tool και Sherpa/Romeo.
  • OA beyond Gold and Green / Milica Ševkušić. Παρουσιάστηκαν διάφορα μοντέλα δημοσίευσης Ανοικτής Πρόσβασης, με έμφαση στο Αδαμάντινο και Υβριδικό μοντέλο, καθώς και οι εκπαιδευτικές προκλήσεις όπως η διασαφήνιση και επεξήγηση των μοντέλων και η ενιαία και συνεπής ορολογία.
  • Intellectual Property Rights (IPR) and Open Licenses / Jonathan England. Έγινε μια εισήγηση για την πνευματική ιδιοκτησία, τα πνευματικά δικαιώματα, τις γενικές αρχές και τη διάρκεια των δικαιωμάτων, τις πατέντες, τις εξαιρέσεις, τις άδειες Creative Commons (CC), τον τρόπο επιλογής της άδειας, το European IP Helpdesk και την Committee on Publication Ethics (COPE).
  • Rights Retention Strategy (cOAlition S) / Milica Ševkušić. Έγινε μια εισήγηση για το Rights Retention Strategy του cOAlitionS, για το copyright, τη νομική βάση της αυτοαρχειοθέτησης, τις προκλήσεις εκπαίδευσης, τα πρότυπα επιστολών προς τους εκδότες για διαφύλαξη των δικαιωμάτων των συγγραφέων, κλπ., και παρουσιάστηκαν σχετικοί οδηγοί, βίντεο, παραδείγματα, σενάρια αληθινών περιπτώσεων.

Ενότητα 3: Research Data Curation lifecycle and Repositories: sharing and managing data – 08.06.2022

  • Sharing Research Data (where to deposit and publish data) and Data Management Plan (how research data will be handled throughout the data lifecycle) / Pedro Principe & Milica Ševkušić. Παρουσιάστηκαν οι βασικές αρχές για τα Ανοικτά Δεδομένα και τη διαχείριση τους, την συμβολή τους στην Ανοικτή Επιστήμη, τα οφέλη του διαμοιρασμού τους, τα επίπεδα πρόσβασης, τα μεταδεδομένα σε σχέση με το copyright και τις άδειες, τον σχεδιασμό διαμοιρασμού δεδομένων, τα διαφορετικά επίπεδα επεξεργασίας και διαμοιρασμού, τη δημοσίευση και την απόθεση δεδομένων σε επιστημονικά περιοδικά (data paper journals), κλπ. Η παρουσίαση εστίασε στα ιδρυματικά αποθετήρια δεδομένων και τα θεματικά αποθετήρια και προβλήθηκαν παραδείγματα όπως το ιδρυματικό αποθετήριο RepositoriUM (University of Minho, Πορτογαλία), το αποθετήριο Zenodo, το θεματικό αποθετήριο Elixir (για δεδομένα βιο-επιστημών), κ.α. Επίσης, έγινε παρουσίαση των Σχεδίων Διαχείρισης Δεδομένων, της πολιτικής διαχείρισης δεδομένων από το HorizonEurope, υποστηρικτικών εργαλείων όπως η εφαρμογή Argos, καθώς και των προκλήσεων εκπαίδευσης για τη διασαφήνιση επιμέρους πολύπλοκων θεμάτων.
  • Data curation lifecycle & “Open vs FAIR” / S. Venkataraman. Εισήγηση για τον Κύκλο ζωής δεδομένων (δημιουργία, τεκμηρίωση, ανάλυση, αποθήκευση, διαμοιρασμός, διατήρηση), για τα FAIR δεδομένα (Findable, Accessible, Interoperable, Reusable) και σύγκρισή τους με τα ανοιχτά δεδομένα, τη συμμόρφωση με τις αρχές FAIR, την αρχή «as open as possible, as closed as necessary», παρουσιάστηκαν εγχειρίδια και οδηγοί για FAIR δεδομένα, για τα μορφότυπα για τη διατήρησή τους.

Ενότητα 4: Horizon Europe Open Science requirements and recommended practices – 09.06.2022

  • HorizonEurope Open Science requirements and grant proposals / Jonathan England. Παρουσιάστηκε ο οδηγός για το χρηματοδοτικό πρόγραμμα Horizon Europe και οι απαιτήσεις δημοσίευσης με χρηματοδότηση από το εν λόγω πρόγραμμα διαφόρων εκδόσεων των εργασιών (Author Accepted Manuscript ή Version of Record) σε αξιόπιστα αποθετήρια χωρίς περίοδο αποκλεισμού (embargo), παρουσίαση των απαιτήσεων σχετικά με τα ερευνητικά δεδομένα, τη δημοσίευσή τους, την απόθεση και την τεκμηριωμένη αιτιολόγηση για το μη άνοιγμα των δεδομένων καθώς και παρουσίαση οδηγιών για τις προτάσεις χρηματοδότησης σε σχέση με τις δημοσιεύσεις και τα δεδομένα.
  • HorizonEurope Open Science recommended practices / Antónia Correia. Παρουσιάστηκαν πρακτικές Ανοικτής Επιστήμης χρηματοδοτούμενες από το HorizonEurope και συζητήθηκε τι είναι υποχρεωτικό και τι προαιρετικό, η σημασία, τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των προδημοσιεύσεων (preprints), η επίδραση της πανδημίας Covid-19 στις προδημοσιεύσεις, κλπ. Συζητήθηκε επίσης η ανάγκη αλλαγής της διαδικασίας αξιολόγησης από ομότιμους, η ανοικτή ομότιμη αξιολόγηση (open peer review), η πλατφόρμα Open Research Europe και νέο μοντέλο ανοικτών επιστημονικών δημοσιεύσεων και κρίσεων, η επιστημονική επικοινώνηση προς το ευρύ κοινό, η επιστήμη των πολιτών και η σύνδεσh της με τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα.γραφικό για την πλατφόρμα OpenPlato

  Ενότητα 5: Train the trainer tips / 10.06.2022

  • Tips on how to develop a training course / Iryna Kuchma. Παρουσιάστηκε το European Open Science Cloud (EOSC) και διάφορα προγράμματα εκπαίδευσης και πακέτα εκπαιδευτικού υλικού για εκπαιδευτές, π.χ. για τον παιδαγωγικό και τον εκπαιδευτικό σχεδιασμό, όπως η πλατφόρμα του FOSTER με την εκπαιδευτική εργαλειοθήκη και τις σειρές μαθημάτων για την Ανοικτή Επιστήμη.
  • How to make your training material FAIR / Iryna Kuchma. Παρουσιάστηκε το OpenAIRE και το άτυπο δίκτυο ανταλλαγής τεχνογνωσίας εκπαιδευτών, οι κανόνες δημιουργίας FAIR εκπαιδευτικού υλικού, καθώς και οδηγίες για τα μορφότυπα των αρχείων.
  • Evaluating the results of training & learning results / Iryna Kuchma. Συζητήθηκε η αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας και της επίδρασης ενός εκπαιδευτικού προγράμματος, καθώς επίσης και διάφορα σχετικά μοντέλα και προσεγγίσεις.
  • Gamification / Iryna Kuchma. Συζητήθηκε η χρήση πρακτικών παιχνιδιοποίησης και παρουσιάστηκαν σχετικά παραδείγματα με αντικείμενο την Ανοικτή Επιστήμη, όπως τα PlanS Authors’ Rights Quiz, Data Horror Escape Room, Open Science Escape Room της Google.

5. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Συμπερασματικά, το πρώτο OpenAIRE Open Science Bootcamp ήταν ένα ενδιαφέρον, εστιασμένο στην Ανοικτή Επιστήμη εκπαιδευτικό σεμινάριο, με σαφείς μαθησιακούς στόχους και καινοτόμα μεθοδολογία. Παρά την πεποίθηση της πλειοψηφίας των συμμετεχόντων ότι η δια ζώσης εκπαίδευση είναι προτιμότερη, οι συμμετέχοντες συνδέθηκαν με θετικό πνεύμα με το πρόγραμμα και τις δραστηριότητες του σεμιναρίου καθ’ όλη τη διάρκειά του. Σημείο κλειδί, πέρα από τις γεμάτες με νέες πληροφορίες εισηγήσεις, ήταν η συμπλήρωση της μαθησιακής διαδικασίας με δραστηριότητες και δράσεις που προωθούν την καλλιέργεια της ομαδικής-συνεργατικής κουλτούρας.

Το 75% των συμμετεχόντων ένιωσαν «ενθουσιασμένοι» ή «καλά» τόσο την ημέρα 1 όσο και την ημέρα 5 (N=34 & 32 αντίστοιχα)

Το 75% των συμμετεχόντων ένιωσαν «ενθουσιασμένοι» ή «καλά» τόσο την ημέρα 1 όσο και την ημέρα 5 (N=34 & 32 αντίστοιχα)

Στα θετικά του Bootcamp καταγράφονται επίσης η πολύ καλή δομή της θεματολογίας και της συνάφειας των παρουσιάσεων, η προσέγγιση των μαθησιακών στόχων, οι εξαιρετικά ενημερωμένοι εκπαιδευτές με την ευρεία γνώση των επιμέρους θεμάτων, οι οποίοι ήταν πάντα ανοικτοί στον διάλογο και πρόθυμοι για απαντήσεις και διευκρινίσεις. Ιδιαίτερη μνεία θα πρέπει να γίνει στον τρόπο που έγιναν οι παρουσιάσεις, οι οποίες κράτησαν ενεργό το ενδιαφέρον των συμμετεχόντων ενσωματώνοντας σύγχρονα εκπαιδευτικά μέσα (Menti, Jamboard, separate rooms, κλπ.), καθώς και στο πλούσιο και ποικίλο εκπαιδευτικό υλικό, το οποίο ήταν και είναι διαθέσιμο για χρήση και αξιοποίηση μέσω του Openplato. Στα δυνατά σημεία του Bootcamp θα πρέπει επίσης να αναφερθεί το υψηλό επίπεδο γνώσεων των συμμετεχόντων, γεγονός που φάνηκε στις σύντομες, περιεκτικές, αλλά ωστόσο εμπνευσμένες εργασίες τους, καθώς και στις εύστοχες παρατηρήσεις τους.

Τα αδύνατα σημεία του Bootcamp εντοπίστηκαν κυρίως στον χρόνο των ζωντανών συνδέσεων και γενικά στην όλη χρονική του διάρκεια. Επίσης, παρά τη γενικά πολύ καλή δομή του Openplato, η χρήση της εν λόγω πλατφόρμας παρουσίασε ορισμένες τεχνικές δυσλειτουργίες. Παράλληλα, παρατηρήθηκε ότι υπήρχε μια δυσκολία στην επικοινωνία μεταξύ των μελών στις ομαδικές εργασίες. Τέλος, αρκετοί συμμετέχοντες θα προτιμούσαν πιο σύντομες τις βασικές θεωρητικές πληροφορίες, πιο συστηματικό τον τρόπο με τον οποίο παρουσιάστηκαν τα θέματα της διδακτικής, και περισσότερα παραδείγματα βέλτιστων πρακτικών.

Το προσεχές φθινόπωρο οι Έλληνες βιβλιοθηκονόμοι που συμμετείχαν στο Bootcamp θα διοργανώσουν ενημερωτικές εκδηλώσεις προς άλλους συναδέλφους από τα μέλη του Συνδέσμου, ώστε να υπάρχει μια παραγωγική διασπορά της γνώσης σε όλα τα μέλη.

Η παρούσα αναφορά συντάχθηκε από τους Μάριο Μπαλατζάρα (Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας), Κατερίνα Λενάκη (ΥΠΑΙΘ/ ΕΚ “Αθηνά”) και Βίκυ Ρηγάκου (ΟΠΑ)

Σεμινάρια του Wiley για συγγραφείς ενόψει της νέας συμφωνίας για δημοσίευση άρθρων ΑΠ

by

Θα θέλαμε να σας γνωστοποιήσουμε τη διεξαγωγή δύο ενημερωτικών σεμιναρίων που διοργανώνει η Μονάδα Επιστημονικής Επικοινώνησης του ΣΕΑΒ σχετικά με τη νέα συμφωνία που πρόκειται να υπογραφεί μεταξύ ΣΕΑΒ και Wiley, και θα ισχύει για την τριετία 2022-2024. Τα σεμινάρια θα παρουσιαστούν από εκπρόσωπο του εκδοτικού οίκου Wiley στην αγγλική γλώσσα, και απευθύνονται στους/ις ερευνητές/τριες των Ιδρυμάτων-Μελών του ΣΕΑΒ. Στόχος είναι η ενημέρωση τους για λεπτομέρειες που αφορούν την ίδια τη συμφωνία, αλλά και η περιγραφή της διαδικασίας δημοσίευσης των άρθρων από την πλευρά των συγγραφέων.

Συμφωνία του ΣΕΑΒ με τον Wiley

Για την παρακολούθηση του ενημερωτικού σεμιναρίου μπορείτε να ακολουθήσετε έναν από τους παρακάτω συνδέσμους. Έχουν προγραμματιστεί δύο σεμινάρια μιας ώρας το καθένα σε διαφορετικές ημέρες, αλλά με την ίδια θεματική, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί η μέγιστη δυνατή συμμετοχή:

  1. 31 Μαΐου 2022, 12:00 μ.μ. ώρα Ελλάδος. Εγγραφή: https://attendee.gotowebinar.com/register/4839697665225220109
  2. 2 Ιουνίου 2022, 2:00 μ.μ. ώρα Ελλάδος. Εγγραφή: https://attendee.gotowebinar.com/register/7106560788249673741

Fiesole Retreat 2022 – Μια ανασκόπηση ενός ενδιαφέροντος τριημέρου

by Tagged , , ,

Το συνέδριο Fiesole Retreat πραγματοποιήθηκε στις 5-7 Απριλίου 2022 στην Αθήνα. Πρόκειται για μία ετήσια συνάντηση που ξεκίνησε το 1999 από την πόλη Fiesole της Τοσκάνης στην Ιταλία, και ταξιδεύει κάθε χρόνο σε όλο τον κόσμο, δίνοντας την ευκαιρία στους συμμετέχοντες που αποτελούνται κυρίως από στελέχη βιβλιοθηκών και επαγγελματίες της πληροφόρησης να ενημερωθούν και να συζητήσουν για τις νέες τάσεις στη δημοσίευση και στην ανάπτυξη των συλλογών των βιβλιοθηκών. Έπειτα από δύο χρόνια αναβολής της συνάντησης λόγω της πανδημίας του κορονοϊού, το Fiesole πραγματοποιήθηκε στο κτίριο της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, σε υβριδική μορφή.

Το Fiesole Retreat στην Αθήνα

Ο Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών ήταν χορηγός στην εκδήλωση αυτή υποστηρίζοντας τη συμμετοχή έξι βιβλιοθηκονόμων, ύστερα από πρόσκληση στους εκπροσώπους των ιδρυμάτων-μελών στη Γενική Συνέλευση. Πέρα από αυτή τη χορηγία, που στόχο είχε την ενίσχυση του ελληνικού κοινού, την απόκτηση νέων γνώσεων από τα μέλη του και την δικτύωση τους με φορείς διεθνούς εμβέλειας, ο Σύνδεσμος εκπροσωπήθηκε και στο πρόγραμμα της εκδήλωσης, αναδεικνύοντας το έργο που παρέχουν τα μέλη του.

Το θέμα της εκδήλωσης ήταν “Tradition Meets Innovation” και οι συμμετέχοντες, κατέθεσαν τις σκέψεις τους, τις απόψεις τους και τους προβληματισμούς τους για τις αλλαγές που έχουν γίνει σχετικά με την ανάπτυξη των συλλογών καθώς και για την τρέχουσα κατάσταση της μάθησης στην εποχή των ψηφιακών πρωτοβουλιών. Με φόντο την πλούσια πολιτιστική κληρονομιά της χώρας, την εξέλιξη της επιστήμης της βιβλιοθηκονομίας και το ρόλο των βιβλιοθηκών παρουσιάστηκαν οι σημαντικές αλλαγές που έχουν επέλθει σε όλους τους επιστημονικούς τομείς μέσω των ψηφιακών εργαλείων.

Η πρώτη μέρα, Τρίτη, 5 Απριλίου 2022, ήταν προσυνεδριακή και αφιερωμένη στις καινοτόμες ψηφιακές πρωτοβουλίες του ελληνικού χώρου στους τομείς της έρευνας και της εκπαίδευσης παρουσιάζοντας περιπτώσεις επιτυχημένων έργων από ελληνικούς φορείς.

Κατά την προσυνεδριακή συνάντηση με τίτλο “Innovation in Greece: a review of local projects and efforts”, ο Γιάννης Τσάκωνας, Αναπληρωτής Διευθυντής της Βιβλιοθήκης και του Κέντρου Πληροφόρησης του Πανεπιστημίου Πατρών, άνοιξε τη συνάντηση τονίζοντας ότι καινοτομία σημαίνει διαφορετικά πράγματα σε διαφορετικούς χώρους, ανταγωνίζεται συνεχώς τη νοοτροπία “business as usual” και εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το τοπικό πλαίσιο. Οι συμμετέχοντες ερωτήθηκαν για τα ενδιαφέροντα τους, κάτι που ανέδειξε τη Ανοικτή Πρόσβαση και τις ψηφιακές ανθρωπιστικές επιστήμες ως τα πλέον ενδιαφέροντα θέματα.

Ο κύριος κορμός της ομιλίας της Βίκυ Ντρίτσου αφορούσε την Εθνική Υποδομή για τις Ψηφιακές Ανθρωπιστικές Τέχνες και Επιστήμες και για την Γλωσσική Έρευνα και Καινοτομία Apollonis. Αναφέρθηκε στους συνεργαζόμενους φορείς και τα αρχεία που έχουν συγκεντρώσει, το διττό έργο της ομάδας εργασίας (α) να συγκεντρώσει και να ενοποιήσει τα ψηφιοποιημένα αρχεία (τα μεταδεδομένα τους) και (β) να προσδιορίσει τις απαιτούμενες δραστηριότητες ψηφιακής επιμέλειας, να καταγράψει τις ροές εργασίας τους και να τα μοιραστεί με ερευνητές. Έκλεισε με τα αποτελέσματα, τις παρεχόμενες υπηρεσίες προς τους ερευνητές και τους στόχους του έργου.

Ακολούθησαν δύο παρουσιάσεις που αφορούσαν την Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδας. Η πρώτη, από τον Νικόλαο Σαρρή, αφορούσε το λογισμικό του Τμήματος Συντήρησης υλικού της ΕΒΕ, Software for the Conservation Department: BiblioConserve – Conservation Documentation System. Ειδικότερα αναφέρθηκαν οι λειτουργίες του ως προς την τεκμηρίωση των αντικειμένων και την περιγραφή της βιβλιοδεσίας, την τεκμηρίωση των διαδικασιών συντήρησης και των ροών εργασίας, καθώς και ο τρόπος εργασίας της ομάδας και η συνεργασία με τα υπόλοιπα τμήματα της Βιβλιοθήκης.

Η δεύτερη παρουσίαση αφορούσε το ηλεκτρονικό αναγνωστήριο της Εθνικής Βιβλιοθήκης, το οποίο από το 2017 παρέχει δωρεάν ψηφιακή πρόσβαση σε ελληνικά δημοφιλή ηλεκτρονικά βιβλία για περιορισμένο χρονικό διάστημα στους εγγεγραμμένους χρήστες της ΕΒΕ. Η κ. Ευτυχία Κουφάκου ανέλυσε τους στόχους της υπηρεσίας, που αφορούν στην προώθηση της ηλεκτρονικής ανάγνωσης, στην εξοικείωση του αναγνώστη με το ηλεκτρονικό βιβλίο, στην επέκταση της ελληνικής αγοράς ηλεκτρονικών βιβλίων αλλά και στον εμπλουτισμό της συλλογής σε συνεργασία με τους ελληνικούς εκδοτικούς οίκους.

Η Ιφιγένεια Βαρδακώστα, Προϊσταμένη της Βιβλιοθήκης & Κέντρο Πληροφόρησης του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου, μίλησε για τη συνεργασία ελληνικών βιβλιοθηκών με σκοπό την κάλυψη των αναγκών των χρηστών αναφορικά με γεωγραφικές πληροφορίες. Αναφέρθηκε στους στόχους της συνεργασίας που αφορούν την εφαρμογή κοινών πολιτικών για την ανάπτυξη της γεωγραφικών συλλογών, την αξιοποίηση του διαθέσιμου γεωγραφικού υλικού, τη μείωση του κόστους, την ανάπτυξη νέων εφαρμογών και εργαλείων για επέκταση και βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών.

Η Ιφιγένεια Βαρδακώστα στο βήμα

Στο τέλος αυτής της ομιλίας το κοινό ερωτήθηκε από τον συντονιστή που θα έπρεπε να επικεντρωθούν οι ελληνικοί φορείς για την περαιτέρω ανάπτυξη του τοπίου στην χώρα. Σύμφωνα με τις απαντήσεις, τα επόμενα βήματα θα πρέπει να αφορούν την ανάπτυξη πολιτικών και ενός πλαισίου που να ενθαρρύνει την ανάπτυξη των ειδικών συλλογών, ειδικά στο ψηφιακό πεδίο.

Η Λία Ολλανδέζου, συντονίστρια της Μόνιμης Επιτροπής Ηλεκτρονικών Πηγών του ΣΕΑΒ, αναφέρθηκε στην εμπειρία και τις ενέργειες της κοινοπραξίας για τη μεταμόρφωση του ελληνικού τοπίου των ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών στην κατεύθυνση της ενίσχυσης της Ανοικτής Πρόσβασης στις ερευνητικές δημοσιεύσεις. Μίλησε για την πολυετή προσπάθεια του Συνδέσμου για την επίτευξη καλύτερων συμφωνιών με μεγάλους διεθνείς εκδοτικούς οίκους, για τις διαπραγματεύσεις σχετικά με αδειοδοτήσεις και τέλη δημοσιεύσεων, καθώς και την προσπάθεια βελτίωσης των όρων των συμφωνιών μετασχηματισμού.

Η Λία Ολλανδέζου στο βήμα

Ο Καθηγητής Νικόλαος Μήτρου, συντονιστής του έργου Κάλλιπος του ΣΕΑΒ, αναφέρθηκε στην Ανοικτή Εκπαίδευση και τους Ανοικτούς Εκπαιδευτικούς Πόρους. Η ομιλία του εστίασε στο ανοικτό αποθετήριο ελληνικών ακαδημαϊκών εκδόσεων Κάλλιπος, αναλύοντας το σκοπό, τη δομή, τη στελέχωση, τη ροή εργασιών, κτλ και αναφέρθηκε στις μελλοντικές κατευθύνσεις που αφορούν κυρίως στον εμπλουτισμό του.

Η Ναταλία Μανωλά, εκ μέρους του OpenAIRE και του Κέντρου Έρευνας και Καινοτομίας ΑΘΗΝΑ, αναφέρθηκε στις πρωτοβουλίες προώθησης της Ανοικτής Επιστήμης στην Ελλάδα, στις συνεργασίες για τη δημιουργία υποδομών και στο Εθνικό Σχέδιο Ανοικτής Επιστήμης. Πρότεινε ως αναγκαία για το μέλλον τον καθορισμό και την ευθυγράμμιση των ρόλων και των ευθυνών μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων, την υιοθέτηση του Εθνικού Σχεδίου Ανοικτής Επιστήμης, την ανάπτυξη και αναβάθμιση των δεξιοτήτων των ερευνητών για τα FAIR δεδομένα και τη δημιουργία υποδομών για ταχύτερη σύνδεση με το European Open Science Cloud.

Στο τέλος αυτής της συνεδρίας το κοινό ερωτήθηκε εκ νέου που θα έπρεπε να εστιάσουν για την ανάπτυξη ενός νέου μοντέλου επιστημονικής επικοινώνησης στη χώρα και η κύρια απάντηση ήταν ο τομέας των ερευνητικών δεδομένων.

Οι απαντήσεις του κοινού στα διάφορα ερωτήματα που δέχθηκε. Η αλληλεπίδραση υποστηρίχθηκε από το Slido.

Η δεύτερη ημέρα, Τετάρτη, 6 Απριλίου 2022, κινήθηκε σε δύο άξονες: ο πρώτος εστίασε στις προκλήσεις και τις ευκαιρίες που έχει να αντιμετωπίσει ο τομέας των ανθρωπιστικών επιστημών και της πολιτιστικής κληρονομιάς αναφορικά με το ψηφιακό περιεχόμενο, και ο δεύτερος με τα μοντέλα της επιστημονικής επικοινώνησης, αναδεικνύοντας τις κυρίαρχες και ανερχόμενες τάσεις προκαλώντας τη συζήτηση και τον προβληματισμό.

Ο Διευθυντής της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδας Φίλιππος Τσιμπόγλου στην ομιλία του υιοθέτησε μια συστημική θεώρηση της μετάβασης των βιβλιοθηκών στην ψηφιακή εποχή και στο πλαίσιο αυτό παρουσίασε το στρατηγικό σχέδιο (2022-26) για την ΕΒΕ. Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε στην θεμελίωση του ηγετικού ρόλου της ΕΒΕ στην Ελλάδα και την καθιέρωσή της ως μοναδικού κέντρου ελληνικών σπουδών διεθνώς.

Η συνεδρία με θέμα “Cultural Heritage: Contemporary Challenges and Opportunities” εστίασε στην ψηφιακή πολιτιστική κληρονομιά και σε προγράμματα που αναδεικνύουν και προωθούν βασικές αρχές για τη δημιουργία ενός κοινού ψηφιακού χώρου για την παράδοση, όπως είναι η συμμετοχή, η ποικιλομορφία και η «ηθική» χρήση των τεχνολογιών.

Η πρώτη παρουσίαση αφορούσε το εγχείρημα διάσωσης και διαφύλαξης πολιτιστικής κληρονομιάς “SUCHO” (Saving Ukrainian Cultural Heritage Online), το οποίο ξεκίνησε στις αρχές Μαρτίου με αφορμή τον πόλεμο στην Ουκρανία και καθοδηγείται από τους Quinn Dombrowski, Anna Kijas και Sebastian Majstorovic σε συνεργασία με τη Europeana και το NEDI (German National research infrastructure). Είναι αξιοσημείωτο ότι λόγω του κατεπείγοντος μέσα σε μία εβδομάδα ενεπλάκησαν χιλιάδες εθελοντές, κυρίως από την Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική και έχουν ήδη διασωθεί πάνω από 3000 ιστοσελίδες και ψηφιακά αντικείμενα χρησιμοποιώντας τα κατάλληλα εργαλεία και υποδομές.

Από τα προγράμματα πολιτιστικής κληρονομιάς φυσικά δεν θα μπορούσε να λείπει η αναφορά στην Europeana, η οποία πλέον στοχεύει στη μετάφραση όλου του ψηφιακού υλικού και των μεταδεδομένων σε ένα μεγάλο εύρος γλωσσών, καθώς και στη χρήση των ψηφιακών αντικειμένων για την εκπαίδευση στα σχολεία της Νότιας Ευρώπης. Παρουσιάστηκαν τρία έργα στο πλαίσιο του νέου Ευρωπαϊκού Χώρου Δεδομένων, τα οποία αναδεικνύουν ως θεμελιώδη χαρακτηριστικά την συμπερίληψη, την ποικιλομορφία και τη δεοντολογική χρήση της τεχνολογίας.

Κατόπιν παρουσιάστηκε από τη Μαρία Γεωργοπούλου μια επισκόπηση έργων ψηφιοποίησης ιστορικών χαρτών, περιηγητικών βιβλίων και ταξιδιωτικών ημερολογίων για τον ελληνικό χώρο. Στην παρουσίαση των έργων αναδείχθηκε πως η ευρετηρίαση, η ψηφιοποίηση και τα καινοτόμα έργα ψηφιακών ανθρωπιστικών επιστημών μπορούν να προσφέρουν τεκμηριωμένα και με πληρότητα στο ευρύ κοινό την ιστορική γνώση που κρύβεται σε αυτού του είδους το υλικό.

Η επόμενη συνεδρία με θέμα “Towards New Publishing Models – What’s Next”, είχε ως αντικείμενο τις εξελίξεις και τις προκλήσεις γύρω από τις συμφωνίες μετασχηματισμού με τους εκδότες, τις συμφωνίες νέου τύπου για περιοδικά, τον αδαμάντινο δρόμο και την εκδοτική μονογραφιών στο πλαίσιο της Ανοικτής Πρόσβασης.

Η παρουσίαση του Wilhelm Widmark, Διευθυντή της Βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου της Στοκχόλμης, εστίασε στη Σουηδία, όπου το ποσοστό Ανοικτής Πρόσβασης το 2021 ήταν 75% και τέθηκε ως εθνικός στόχος μέχρι το 2024 να είναι το 100%, μέσω μιας ομάδας εργασίας που προέκυψε από τη Σύνοδο Πρυτάνεων. Σκοπός της ομάδας είναι η μεταβατική περίοδος να λήξει και οι εκδότες να διαθέτουν πλέον νέα βιώσιμα επιχειρηματικά μοντέλα με διαφάνεια προς εκπλήρωση του παραπάνω σκοπού μέχρι το 2024.

Ο Wilhelm Widmark στην απομακρυσμένη παρουσιασή του

Ο Pierre Mounier, συντονιστής της υποδομής OPERAS, παρουσίασε τα πορίσματα της μεγάλης μελέτης για τα περιοδικά της αδαμάντινης ανοικτής πρόσβασης το 2021 (Open Access Diamond Journals Study). Πρόκειται για ένα “αρχιπέλαγος” περιοδικών, κυρίως των Ανθρωπιστικών Επιστημών, αντιπροσωπεύοντας περίπου 8-9% των δημοσιευμένων άρθρων και 44% της εκδοτικής Ανοικτής Πρόσβασης. Έγινε εκτενής αναφορά στο Σχέδιο Δράσης για την Αδαμάντινη Ανοικτή Πρόσβαση, για να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις που προέκυψαν στη μελέτη ως προς την τεχνική επάρκεια, τη διαχείριση, την προβολή και τη βιωσιμότητα των περιοδικών και των πλατφορμών έκδοσης.

Το Subscribe-to-Open είναι ένα επιχειρηματικό μοντέλο που αξιοποιεί τα κεφάλαια των συνδρομών για να μετατρέψει περιοδικά συνδρομητικής πρόσβασης σε περιοδικά πλήρους Ανοικτής Πρόσβασης. Υιοθετήθηκε πρώτη φορά από EDP Sciences για τη μετατροπή έξι περιοδικών των μαθηματικών το 2021 και πρόσφατα ανακοινώθηκε η μετάβαση σε καθεστώς Ανοικτής Πρόσβασης του διακεκριμένου περιοδικού “Astronomy & Astrophysics”. Η Anne Ruimy παρουσίασε την πρακτική εφαρμογή του μοντέλου και τα οφέλη για τους συγγραφείς και τις βιβλιοθήκες, ανάμεσα στα οποία ξεχωρίζουν η διαφάνεια, η ευκολία υλοποίησης και η ουδετερότητα κόστους.

Ο Didier Torny, ερευνητής του CNRS, παρουσίασε μια συστηματική κοινωνιολογική μελέτη για τις συμφωνίες μετασχηματισμού (περίπου 200 συμφωνίες μεταξύ 2010-2020), που χρηματοδοτήθηκε από την French Committee for Open Science και πρόκειται να δημοσιευθεί ως δημόσια αναφορά. Σε πρώτη φάση έχουν αναλυθεί 64 από αυτές και διαπιστώθηκε η μεγάλη διαφοροποίηση των συμφωνιών και οι επιπτώσεις τους στα οικονομικά της ακαδημαϊκής εκδοτικής, καθώς στην πράξη δεν εξασφαλίζουν τη μετάβαση προς την Ανοικτή Πρόσβαση και δεν περιλαμβάνουν σχεδόν κανέναν όρο που να στοχεύει προς αυτόν τον στόχο.

Η τρίτη ημέρα, Πέμπτη, 7 Απριλίου 2022, ήταν αφιερωμένη αποκλειστικά στις μεθόδους δημοσίευσης των ερευνητών ανθρωπιστικών επιστημών με έμφαση στην ανοικτή πρόσβαση και στα μέσα δημοσίευσης, ηλεκτρονικά περιοδικά, ηλεκτρονικά βιβλία και ψηφιακές πλατφόρμες.

Ο Roman Piontek της EBSCO επέλεξε να αναφερθεί στα μεγάλα δεδομένα, τα οποία φαίνεται να μας κατακλύζουν δημιουργώντας την παραπλανητική εντύπωση ότι ζούμε την εποχή της πληροφορίας. Όμως παρατήρησε ότι απουσιάζει συχνά η δυνατότητα πλοήγησης, η αξιοπιστία και η δομή. Παράλληλα, υπάρχουν ασύνδετες και μη σχετιζόμενες πληροφορίες, ειδικά στα κοινωνικά δίκτυα, χωρίς να υπάρχει μια ένδειξη ότι το φαινόμενο να τείνει να εξαλειφθεί. Στην ομιλία του επιχείρησε να αναλύσει την εξέλιξη των τεχνολογιών δεδομένων για να διαλευκανθούν τα παραπάνω ζητήματα.

Στην επόμενη συνεδρία με θέμα την “Delivering Humanities Scholarship”, επίκεντρο αποτέλεσε πάλι η ψηφιακή έρευνα στις ανθρωπιστικές επιστήμες, η κεντρική σημασία του βιβλίου, έντυπου και ηλεκτρονικού καθώς και η χρησιμότητα των υποδομών και των μεταδεδομένων.

Η ομιλία της Ros Pyne εστίασε στα βιβλία Ανοικτής Πρόσβασης, ένα πεδίο που παραμένει για δεκαετίες σημαντικά διαφοροποιημένο και ποικίλο σε σχέση των αντίστοιχων περιοδικών και πολύ περιορισμένο σε εμβέλεια. Η παρουσίαση της εξέτασε τις διαφορές της εκδοτικής γι’ αυτόν τον τύπο δημοσιεύσεων, την ιδιαιτερότητα των ανθρωπιστικών επιστημών, και τι έχουν να συνεισφέρουν οι επιστήμες αυτές στη συζήτηση, ειδικά μετά την πανδημία. Η μεγαλύτερη πρόκληση συνδέεται με την διαμορφωμένη κουλτούρα και την εμπιστοσύνη και κατά δεύτερο λόγο αφορά σε ζητήματα διανομής και προβολής/αναγνωσιμότητας.

Η παρουσίαση της Ελένης Γκαντόλου αναφέρθηκε στο έργο διασυνδεδεμένων δεδομένων Pelagios, που σκοπό έχει να αντιμετωπίσει ζητήματα ανακάλυψης, επαναχρησιμοποίησης και κυρίαρχων προτύπων για τις ψηφιακές συλλογές πολιτιστικής κληρονομιάς. Το έργο δίνει τα εργαλεία για να διασυνδεθούν γεωγραφικοί όροι μεταξύ τους και να αποτελούν οντότητες με σημασιολογική πληροφορία δημιουργώντας ένα ιστορικό και γεωγραφικό εννοιολογικό λεξικό. Έγινε επίσης αναφορά στο Peripleo, ένα χρήσιμο εργαλείο για την αναζήτηση χωρικής πληροφορίας σε συνδυασμό με τα ψηφιακά αντικείμενα πολιτιστικής κληρονομιάς.

Ο Mike Taylor της Digital Science θέλησε να αναδείξει τα πλεονεκτήματα των βιβλίων Ανοικτής Πρόσβασης στις ανθρωπιστικές επιστήμες, κυρίως την προβολή και την επίδρασή τους, και να εξηγήσει τους λόγους για τους οποίους δεν προχωρά με γοργό ρυθμό η ανοικτή πρόσβαση σε αυτό το πεδίο. Πρότεινε τον πράσινο δρόμο, εφόσον όμως υπάρχουν καλά μεταδεδομένα, πλήρεις πολιτικές, καθαρά διατυπωμένες άδειες και επίγνωση της πολυπλοκότητας της κουλτούρας και των οικονομικών των βιβλίων.

O Toby Green έθεσε το ερώτημα κατά πόσο τα κείμενα στο Twitter, σε διαδραστικούς ιστοτόπους και σε ιστοτόπους με δημοσίευση σε πραγματικό χρόνο μπορεί να θεωρηθούν επιστημονικά και αν αποτελεί επικοινώνηση της έρευνας η συνεισφορά συγγραφέων που αδιαφορούν για τα κανάλια της συμβατικής επιστημονικής εκδοτικής. Επιχείρησε να αναδείξει τις νέες προκλήσεις του ψηφιακού γίγνεσθαι για την επιστημονική επικοινώνηση, προτείνοντας τη συμμετοχή στην πλατφόρμα Policy Commons, που στοχεύει να συμπεριλάβει ερευνητικές και άλλες συλλογές μάθησης που ενδεχομένως δεν εντοπίζονται εύκολα ή χάνονται γρήγορα από το διαδίκτυο.

Το πάνελ της τελευταίας ημέρας

Στην τελευταία ομιλία από την Lisa Janicke Hinchliffe έγινε προσπάθεια να τονισθεί ο νέος ρόλος της βιβλιοθήκης για τους ερευνητές των ανθρωπιστικών σπουδών, καθώς αναπτύσσονται οι ψηφιακές ανθρωπιστικές επιστήμες. Τέθηκαν ενδιαφέροντα ερωτήματα, όπως κατά πόσο διαφέρει το να διεξαγάγεις έρευνα από το να την υποστηρίζεις, πώς διαφέρουν οι συλλογές από τις υπηρεσίες στο πεδίο των ανθρωπιστικών επιστημών, ποια μοντέλα για βιώσιμη εκδοτική βιβλίων θα επικρατήσουν και πώς θα επιδράσει η υποχρεωτικότητα της Ανοικτής Πρόσβασης στο γνωστικό αυτό πεδίο.

Συμπερασματικά ήταν μια ενδιαφέρουσα εκδήλωση. Αρκετές ομιλίες, ειδικά εκείνων σχετικά με την επιρροή που έχει η Ανοικτή Δημοσίευση στο πεδίο των ανθρωπιστικών σπουδών, βοήθησαν να γίνει κατανοητό πως θα αυτές μπορούσαν να εξελιχθούν τα επόμενα χρόνια, ενώ φάνηκε πόσο σημαντική είναι η γεωχωρική πληροφόρηση. Παράλληλα, οι ομιλίες ανέδειξαν την αναγκαιότητα να υιοθετούνται ποικίλες πρακτικές για να φέρουν τα επιθυμητά αποτελέσματα ανά περίπτωση, αποσαφήνισαν πως η Ανοικτή Πρόσβαση μπορεί να προσαρμοστεί καλύτερα και πιο αποδοτικά και απαρίθμησαν τις αναμενόμενες προκλήσεις τα επόμενα χρόνια. Ο Σύνδεσμος εκπροσωπήθηκε με ικανοποιητικό τρόπο και οι παρουσιάσεις που αφορούσαν δράσεις του έλαβαν θετικά σχόλια. Χαρακτηριστικά, ο James O’Donnell στα συμπεράσματα του δήλωσε ότι του έκανε μεγάλη εντύπωση η δουλειά που γίνεται στην Ελλάδα για τους ανοικτούς εκπαιδευτικούς πόρους.

Οι παρουσιάσεις της εκδήλωσης έχουν αναρτηθεί στην ιστοσελίδα https://www.casalini.it/retreat/retreat_2022.asp.

Το κείμενο της αναφοράς προέρχεται από τις αναφορές των Αργυρώ Φραντζή (ΕΚΠΑ), Βάσω Στρακαντούνα (ΕΚΠΑ), Μαρία Μπιρλή (ΑΣΠΑΙΤΕ), Χριστίνα Δελιόγλου (ΟΠΑ), Κωνσταντία Κακάλη (Πάντειο Πανεπιστήμιο) και Αθανασία Σαλαμούρα (ΣΕΑΒ, Μονάδα Επιστημονικής Επικοινώνησης).

1ο διαδικτυακό OpenAIRE train-the-trainer bootcamp

by Tagged , ,

Ο Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών ως μέλος του OpenAIRE σας προσκαλεί να συμμετάσχετε στο πρώτο διαδικτυακό bootcamp Τrain-the-Τrainer στις 6-10 Ιουνίου 2022. Το bootcamp διοργανώνεται από το Training and Support Standing Committee του Open AIRE, στο οποίο ο Σύνδεσμος εκπροσωπείται ενεργά. Αυτό είναι ένα bootcamp ενδιαμέσου επιπέδου και οι μαθησιακοί στόχοι του περιλαμβάνουν οι συμμετέχοντες:

  • να κατανοήσουν σε ενδιάμεσο και προχωρημένο επίπεδο την Ανοικτή Επιστήμη, τα Ανοικτά Δεδομένα, τα DMPs, τη δημοσίευση σε καθεστώς Ανοικτής Πρόσβασης, τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, τις απαιτήσεις του Horizon Europe, τις υπηρεσίες του OpenAIRE και το EOSC.
  • να κατανοήσουν πώς να επικοινωνούν και να διδάσκουν αυτά τα θέματα σε ερευνητές, φοιτητές και σε άλλους ενδιαφερόμενους φορείς.
  • να μάθουν πώς να χρησιμοποιούν ορισμένα εργαλεία και λογισμικό που επιτρέπουν βέλτιστες πρακτικές στην ανοιχτή επιστήμη.
  • να καταρτιστούν επαρκώς για να μπορούν να απαντούν σε απαιτητικές ερωτήσεις σε αυτά τα θέματα.

Ένας άλλος στόχος αυτού του Bootcamp θα είναι να παρέχει ένα φόρουμ στο οποίο μπορεί να δημιουργηθεί και να καλλιεργηθεί ένα δίκτυο και το οποίο θα έχει μακροπρόθεσμα οφέλη. To bootcamp θα δεχθεί 30 υποψηφίους από όλο το δίκτυο του OpenAIRE που θα παρακολουθήσουν ένα εντατικό μάθημα πέντε μισών ημερών όπου οι εκπαιδευόμενοι θα ενθαρρύνονται να επικοινωνούν και να συνεργάζονται με τους συμμαθητές τους, κατά τη διάρκεια του μαθήματος και μετά!

OpenAIRE Training Bootcamp

Ποιοι μπορούν να παρακολουθήσουν
Το OpenAIRE αναζητά βιβλιοθηκονόμους, προσωπικό υποστήριξης ερευνητών και άλλους επαγγελματίες της πληροφόρησης που ενδιαφέρονται να παρέχουν εκπαίδευση σε θέματα Ανοικτής Επιστήμης σε ερευνητές και φοιτητές. Αναμένει από τους συμμετέχοντες να γνωρίζουν τα θέματα διαχείρισης ερευνητικών δεδομένων και να έχουν ενδιάμεση γνώση των θεμάτων που σχετίζονται με τη δημοσίευση σε καθεστώς Ανοικτής Πρόσβασης.

Η συμμετοχή είναι δωρεάν, ωστόσο, οι συμμετέχοντες αναμένεται να αφιερώσουν πέντε μισές ημέρες για τη διάρκεια του μαθήματος.

Καθώς η συμμετοχή σε αυτό είναι μια από τις παροχές του ΣΕΑΒ, θα θέλαμε οι συμμετέχοντες να είναι σε θέση να διοργανώσουν δύο ενημερωτικές εκδηλώσεις προς άλλους συναδέλφους από τα μέλη του Συνδέσμου, ώστε να υπάρχει μια παραγωγική διασπορά της γνώσης σε όλα τα μέλη. Για τη διοργάνωση των εκδηλώσεων, η Μονάδα Επιστημονικής Επικοινώνησης του Συνδέσμου θα συνδράμει στο τεχνικό τους σκέλος.

Προθεσμίες & Χρονοδιάγραμμα

  • Προθεσμία υποβολής αιτήσεων: 9 Μαΐου
  • Ανακοίνωση αποτελεσμάτων: 13 Μαΐου
  • Bootcamp: 6-10 Ιουνίου
  • Εγγραφή: Εγγραφείτε εδώ (επικοινωνήστε με το OpenAIREBootcamp@gmail.com εάν αντιμετωπίζετε προβλήματα με τη συμπλήρωση της φόρμας Google για εγγραφή)

Δημοσίευση αναφοράς για την υπεύθυνη έρευνα και καινοτομία στις βιοεπιστήμες

by Tagged , ,

Θα θέλαμε να σας ενημερώσουμε για τα αποτελέσματα της έρευνας που εκπόνησε που στο πλαίσιο του έργου ResBios το Τμήμα Μοριακής Βιολογίας και Γενετικής του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης για την Υπεύθυνη Έρευνα και Καινοτομία στον τομέα αυτό. Σκοπός της έρευνας ήταν η διερεύνηση της στάσης των μεταπτυχιακών φοιτητών, των ερευνητών και του ακαδημαϊκού προσωπικού του ΔΠΘ, που ασχολούνται με τις Βιοεπιστήμες και να καταγραφούν οι ενδεχόμενες ανάγκες τους. Πιο συγκεκριμένα, καταγράφηκε η στάση των συμμετεχόντων ως προς τους πέντε βασικούς άξονες της Υπεύθυνης Έρευνας και Καινοτομίας οι οποίοι είναι η σύνδεση της επιστήμης με την κοινωνία, η προώθηση της ισότητας των φύλων, η εκπαίδευση, η ηθική και η ανοικτή πρόσβαση στην γνώση, με έμφαση στο χώρο των Βιοεπιστημών.

Στην έρευνα συμμετείχαν 104 ερευνητές, η πλειονότητα των οποίων ήταν νέοι ερευνητές. Οι συμμετέχουσες/ντες θεωρούν ότι τα θέματα ηθικής και ακεραιότητας στις βιοεπιστήμες είναι εξαιρετικά σημαντικά και ότι η ανάγκη εκπαίδευσης σε αυτά τα ζητήματα είναι επιβεβλημένη. Οι δεξιότητες για την επικοινωνία της επιστήμης κρίνεται ως πρώτη προτεραιότητα, ενώ η δικτύωση με άλλους φορείς είναι ένα αναγκαίο στοιχείο για την επαφή των βιοεπιστημόνων με την κοινωνία.

Η Ανοικτή Πρόσβαση στις επιστημονικές δημοσιεύσεις είναι επίσης σημαντικό στοιχείο υπεύθυνης έρευνας, ιδιαίτερα για τη διαφάνεια και την εξωστρέφεια των ερευνητικών ομάδων. Αναγνωρίζουν ότι το κόστος είναι ένας αποτρεπτικός παράγοντας και για τον λόγο αυτό κρίνουν σε ένα ποσοστό 85% ότι η οικονομική στήριξη από το ίδρυμα είναι απαραίτητο εφόδιο, όμως επίσης σημαντικές θεωρούν ότι είναι οι διαθέσιμες ερευνητικές υποδομές και ιδρυματικές πολιτικές. Η ισότητα των φύλων είναι μια απαραίτητη συνθήκη για την ανάπτυξη καλύτερων συνθηκών συνεργασίας και τη δημιουργία καλύτερου εργασιακού περιβάλλοντος και πως θα πρέπει να εκφράζεται έμπρακτα με την ισότιμη εκπροσώπηση των δύο φύλων σε θέσεις διοίκησης και σε επιτροπές. Επίσης σημαντικά είναι τα εργαλεία για την προώθηση της ισότητας των φύλων, όπως μονάδες φροντίδας παιδιών, δομές συμβουλευτικής και ψυχοκοινωνικής υποστήριξης και διαμεσολάβησης έμφυλων διακρίσεων.

Το ερωτηματολόγιο της έρευνας είναι εγκεκριμένο από την Επιτροπή Ηθικής και Δεοντολογίας της Έρευνας του Δ.Π.Θ (αριθμός πρωτοκόλλου, Α.Π. ΔΠΘ/ΕΗΔΕ/54149/572). Στο έργο ResBios, το οποίο έχει λάβει χρηματοδότηση από το πρόγραμμα έρευνας και καινοτομίας Horizon 2020 της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο πλαίσιο της συμφωνίας επιχορήγησης αριθ. 821871, συμμετέχει ενεργά το Τμήμα Μοριακής Βιολογίας και Γενετικής του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης και η παρούσα αναφορά δημοσιεύεται σε συνεργασία με τη Μονάδα Επιστημονικής Επικοινώνησης του Συνδέσμου Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών.

Η πλήρης αναφορά βρίσκεται διαθέσιμη στην ιστοσελίδα https://scholarly.heal-link.gr/resbios-rri/.

Δημοσίευση αναφοράς για τα Προγράμματα Ανοικτής Πρόσβασης του έτους 2021

by Tagged , , 1 Comment

Θα θέλαμε να σας ενημερώσουμε ότι δημοσιεύθηκε η αναφορά προόδου των Προγραμμάτων Ανοικτής Πρόσβασης του ΣΕΑΒ για το έτος 2021. Η αναφορά περιλαμβάνει τις δημοσιεύσεις που στηρίζονται από τις συμφωνίες απαλλαγής ή έκπτωσης, καθώς επίσης τα συμμετοχικά προγράμματα του ΣΕΑΒ στο SCOAP3 και στην Open Library for Humanities.

Το 2021 παρουσιάζεται αύξηση περίπου 10% σε σχέση με το 2020. Συγκεκριμένα, υποστηρίχθηκαν 486 δημοσιεύσεις έναντι 443 το 2020 και φαίνεται πως επωφελήθηκαν ερευνητές από 31 ελληνικά – ακαδημαϊκά και ερευνητικά – ιδρύματα, ενώ το 2020 είχαν καταγραφεί 28.

Παρατηρείται πως το 2021 σημειώθηκε μια μετατόπιση της χρήσης των προγραμμάτων από αυτά της συμμετοχής (membership programmes) προς τα προγράμματα συμφωνιών (agreements), δηλαδή την πλήρη απαλλαγή και την έκπτωση. Πιο συγκεκριμένα, το 2020 το ποσοστό των προγραμμάτων συμμετοχής ήταν 58% ενώ το 2021 ήταν 49%. Αυτό οφείλεται σε μια μικρή πτώση στα προγράμματα αυτά (κυρίως στο SCOAP3, από 257 σε 237), αλλά και σε μια ταυτόχρονη αύξηση στις δημοσιεύσεις που είχαν πλήρη απαλλαγή (από 74 σε 107) και έκπτωση (από 110 σε 137). Αυτή η μετατόπιση έχει αλλάξει ελαφρώς τα ποσοστά μεταξύ χρυσών και υβριδικών περιοδικών, με τα πρώτα να έχουν ένα ποσοστό 60% και τα δεύτερα 40% (65 και 35% το προηγούμενο έτος αντιστοίχως).

Στα προγράμματα πλήρους απαλλαγής (waives) η αύξηση των δημοσιεύσεων πλησίασε περισσότερο την τιμή στόχο απ’ ότι στο παρελθόν. Συγκεκριμένα, στην Royal Society of Chemistry καλύφθηκε το 80% του ορίου (63% το 2020), ενώ στον Cambridge University Press καλύφθηκε το 73% του ορίου (46% το 2020). Μικρή αύξηση υπήρξε και στις δημοσιεύσεις του Oxford University Press όπου καταγράφηκαν επτά δημοσιεύσεις έναντι δύο το 2020.

Σημειώνεται πώς από τους δείκτες που δεν έχουν συμπεριληφθεί οι δημοσιεύσεις που χορηγήθηκαν δωρεάν από τους εκδότες (gratis) και που ανήκουν στην κατηγορία των διορθώσεων (errata). Οι παραπάνω δείκτες έχουν παραχθεί λαμβάνοντας υπόψη πάντοτε ότι ο κύριος συγγραφέας (corresponding author) ανήκει σε ίδρυμα-μέλος του ΣΕΑΒ. Θυμίζουμε ότι τα δεδομένα λαμβάνονται από τους συνεργαζόμενους εκδότες και στη συνέχεια ελέγχονται, κανονικοποιούνται και εμπλουτίζονται από το προσωπικό της Μονάδας Επιστημονικής Επικοινώνησης.

Συμφωνία του ΣΕΑΒ με τον εκδότη De Gruyter για την Ανοικτή Πρόσβαση

by

Θα θέλαμε να σας ενημερώσουμε ότι ενεργοποιήθηκε η συμφωνία του ΣΕΑΒ με De Gruyter για την κάλυψη δημοσιεύσεων σε καθεστώς Ανοικτής Πρόσβασης. Η συμφωνία προβλέπει και πρόσβαση σε όλα τα περιοδικά του εκδότη και ισχύει για το χρονικό διάστημα 2021-2023. Αναλυτικότερα, καλύπτει 25 δημοσιεύσεις ανά έτος με απαλλαγή από το κόστος δημοσίευσης (APC) για τον συγγραφέα. Κατ’ εξαίρεση για το 2022 υπάρχει η πρόβλεψη για κάλυψη 50 δημοσιεύσεων. Όλοι οι τύποι άρθρων γίνονται δεκτοί και περιλαμβάνονται τα υβριδικά περιοδικά του εκδότη.

Λεπτομέρειες της συμφωνίας μπορείτε να βρείτε στη σελίδα του ΣΕΑΒ, Συμφωνίες Ανοιχτής Πρόσβασης, καθώς και στη Μονάδα Επιστημονικής Επικοινώνησης, στον Οδηγό διαθέσιμων επιλογών Ανοικτής Πρόσβασης, ενώ τα περιοδικά που περιλαμβάνονται στη συμφωνία βρίσκονται διαθέσιμα στο Ευρετήριο επιλέξιμων περιοδικών.

Η Ανοικτή Πρόσβαση στην Ελλάδα: αντιλήψεις στα ακαδημαϊκά ιδρύματα

by Tagged , , , ,

Η έρευνα για τις αντιλήψεις των ερευνητών και ερευνητριών στα ελληνικά ακαδημαϊκά ιδρύματα σχετικά με την Ανοικτή Πρόσβαση είναι μια πρωτοβουλία της Μονάδας Επιστημονικής Επικοινώνησης (EESC, Επιστημονική Επικοινώνηση / Scholarly Communication) του Συνδέσμου Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών (ΣΕΑΒ), τόσο για την χαρτογράφηση αυτών όσο και για να μπορέσει ο Σύνδεσμος να προσαρμόσει αντιστοίχως τις αποφάσεις και επιλογές του.

Η Ανοικτή Πρόσβαση στην Ελλάδα

Διαθέτει δύο σκέλη, το ποσοτικό που πραγματοποιήθηκε με τη συλλογή ερωτηματολογίων και το ποιοτικό που πραγματοποιήθηκε με τη λήψη σύντομων συνεντεύξεων. Η αναφορά συνοψίζει τα αποτελέσματα της συλλογής δεδομένων, με βάση κάποια χαρακτηριστικά του πληθυσμού. Εστιάζει, κυρίως, στις διαφορές και τις ομοιότητες των επιστημονικών πεδίων ή των χαρακτηριστικών της ηλικίας και της εμπειρίας. Τα αποτελέσματα της έρευνας μπορούν να εξερευνηθούν μέσω της διαδικτυακής προβολής τους στην ιστοσελίδα https://scholarly.heal-link.gr/openaccessperceptions. Τα κυρίοτερα ευρυματά της μπορούν επίσης να βρεθούν σε εκτυπώσιμη μορφή στη διεύθυνση https://zenodo.org/record/5885286.

Η αναφορά καταλήγει σε συμπεράσματα και προτάσεις για τη βελτίωση των όρων συμμετοχής των Ελλήνων ερευνητών σε προγράμματα Ανοικτής Πρόσβασης και την αύξηση του αντικτύπου της ερευνάς τους.

Σύσταση της UNESCO για την Ανοικτή Επιστήμη

by Tagged ,

Σε συνέχεια της 40ης Συνόδου Γενικής Διάσκεψης της UNESCO του 2019, κατά την οποία 193 κράτη μέλη είχαν αναθέσει στον Οργανισμό την ανάπτυξη ενός διεθνούς μέσου καθορισμού προτύπων για την Ανοικτή Επιστήμη, υιοθετήθηκε η Σύσταση της UNESCO για την Ανοικτή Επιστήμη (UNESCO Recommendation on Open Science) από τη Γενική Διάσκεψή της κατά τη διάρκεια της 41ης Συνόδου τον Νοέμβριο του 2021. Η Σύσταση καθορίζει κοινές αξίες και αρχές όσον αφορά την Ανοικτή Επιστήμη και προσδιορίζει συγκεκριμένα μέτρα για την Ανοικτή Πρόσβαση και τα Ανοικτά Δεδομένα, ενώ συμπληρώνει τη Σύσταση του 2017 για την Επιστήμη και την Επιστημονική Έρευνα. Έχει βασιστεί στη Στρατηγική της UNESCO για την Ανοικτή Πρόσβαση, την Επιστημονική Πληροφορία κι Έρευνα καθώς και στη νέα Σύσταση για τους Ανοικτούς Εκπαιδευτικούς Πόρους.

Οι Συστάσεις της UNESCO, προερχόμενες από το ανώτατο διοικητικό όργανο του Οργανισμού, είναι νομικά εργαλεία και έχουν σκοπό να επηρεάσουν την ανάπτυξη των εθνικών νόμων και πρακτικών.