Ποια δικαιώματα μπορώ να διατηρήσω;
Οι συγγραφείς συχνά ενδιαφέρονται να διατηρούν δικαιώματα για

  1. Να επαναχρησιμοποιήσουν την εργασία τους για διδασκαλία, μελλοντικές δημοσιεύσεις και σε όλες τις ακαδημαϊκές και επαγγελματικές τους δραστηριότητες.
  2. Να δημοσιεύσουν (post) την εργασία τους στο διαδίκτυο (κάποιες φορές αναφέρεται ως «αυτοαρχειοθέτηση») π.χ. στο ιδρυματικό αποθετήριο, σε θεματικό αποθετήριο (όπως το PubMed Central, arXiv κ.α.) ή σε μια ιστοσελίδα.

Οι συγγραφείς θα πρέπει να προσδιορίζουν τα δικαιώματα που θέλουν να διατηρήσουν καθώς οι περισσότεροι εκδότες δεν επεκτείνουν αυτά τα δικαιώματα σε συγγραφείς στα τυπικά τους συμφωνητικά.

Πως μπορώ να διατηρήσω τα δικαιωματά μου;
Ως συγγραφέας, είναι σημαντικό να γνωρίζει κάποιος ποια είναι τα δικαιώματά του και τι μπορεί να κάνει με μια εργασία που έχει δημιουργήσει και έχει δημοσιεύσει. Συνήθως, οι ακαδημαϊκοί ως συγγραφείς μεταβιβάζουν τα πνευματικά τους δικαιώματα στους εκδότες. Εντούτοις, τελευταία πολλοί συγγραφείς αναζητούν έναν πιο μακροπρόθεσμο έλεγχο στα πνευματικά δικαιώματα των εργασιών που έχουν δημιουργήσει. Μπορεί να επιζητούν μια ευελιξία ώστε να καταστήσουν μια εργασία τους ανοικτά διαθέσιμη είτε για εκπαιδευτικούς σκοπούς είτε για το ευρύτερο αναγνωστικό κοινό. Μπορεί να επιθυμούν να επιτρέπουν την επαναχρησιμοποίηση της εργασίας τους σε συγκεκριμένες περιπτώσεις. Συστήνεται ο συγγραφέας να διαβάζει, να κατανοεί και να διατηρεί ένα αντίγραφο του συμφωνητικού με τον εκδότη.

Πολλοί εκδότες δημιουργούν σημαντικά εμπόδια στους συγγραφείς που θέλουν να επαναχρησιμοποιήσουν ή να μοιραστούν την εργασία τους καθώς και στην πρόσβαση σε αυτή την εργασία από άλλους. Η διαπραγμάτευση αλλαγών στα τυπικά συμφωνητικά των εκδοτών μπορεί να βοηθήσει τους συγγραφείς να αποφύγουν αυτά τα εμπόδια και επιπλέον να αυξήσουν τις επιλογές τους καθώς και το αναγνωστικό κοινό, τις αναφορές και την απήχηση της ίδιας της εργασίας. Εάν το συμφωνητικό δεν είναι επαρκές, τότε ο συγγραφέας μπορεί είτε να ζητήσει τροποποίηση ή/και αλλαγή όρων είτε να προσαρτήσει ή υποβάλλει ένα συμπλήρωμα (addendum) στο συμφωνητικό του εκδότη, το οποίο θα του επιτρέπει να διατηρήσει βασικά δικαιώματα στην εργασία προς δημοσίευση. Χαρακτηριστικό υπόδειγμα συμπληρώματος αποτελεί αυτό που έχει συντάξει ο Scholarly Publishing and Academic Resources Coalition (SPARC).

Οι εκδότες αλλάζουν συστηματικά τα συμφωνητικά, τα οποία ζητούν να υπογράψουν οι συγγραφείς. Αν ένας συγγραφέας δεν «ασφαλίσει» τα δικαιώματα που θέλει ως συγγραφέας, τότε ο εκδότης μπορεί σταδιακά να τροποποιήσει τις πρακτικές του.

Καθιστώντας την έρευνα και την ακαδημαϊκή γνώση όσο το δυνατόν ευρύτερα διαθέσιμες υποστηρίζονται η παραγωγή, η διάχυση και η διατήρηση της γνώσης.

Κάποιοι χρηματοδότες έρευνας ζητούν ή απαιτούν η εργασία που παρήχθη με ιδία χρηματοδότηση να καθίσταται ελεύθερα διαθέσιμη στο διαδίκτυο.

Πώς μπορεί να εντοπιστεί η μεταδημοσίευση (post-print) μιας εργασίας;
Ο συγγραφέας μπορεί να καταθέτει μεταδημοσιεύσεις (post-prints) των εργασιών του σε ιδρυματικό ή θεματικό αποθετήριο. Εάν κάποιος δεν έχει διατηρήσει μια τέτοια έκδοση της εργασίας του, τότε μπορεί να την ανακτήσει από τα συστήματα των εκδοτών μέσω των οποίων είχε γίνει η υποβολή της εργασίας. Οι οδηγίες και τα βήματα μπορεί να ποικίλλουν από περιοδικό σε περιοδικό καθώς εξαρτώνται από το σύστημα που χρησιμοποιεί κάθε εκδότης. Για παράδειγμα, οι εκδοτικοί οίκοι T & F, CUP και Emerald χρησιμοποιούν το ScholarOne, ενώ οι Elsevier και SpringerNature το Editorial Manager.

Ορισμός: Post-print, επίσης γνωστό και ως AAM, Accepted author manuscript, Author accepted manuscript, είναι η τελική έκδοση εργασίας μετά την επίσημη ομότιμη κρίση, αλλά πριν τη στοιχειοθέτηση (type-set) από τον εκδότη. Περιλαμβάνει όλες τις διορθώσεις που έγιναν κατά τη διαδικασία της ομότιμης κρίσης. Ένα post-print μπορεί να αναρτηθεί σε ένα αποθετήριο, αφού περάσει το χρονικό όριο που έχετε συμφωνήσει με τον εκδότη.

Γενικές οδηγίες

  • Εντοπίστε τη σελίδα υποβολής στο περιοδικό και συνδεθείτε. Για παράδειγμα η σελίδα υποβολής του περιοδικού Journal of the Association for Information Science and Technology είναι http://mc.manuscriptcentral.com/jasist.
  • Πλοηγηθείτε ώστε να εντοπίσετε την εργασία που θέλετε να αναρτήσετε στο αποθετήριο. Τα περισσότερα περιοδικά διακρίνουν τις υποβολές των συγγραφέων σε διάφορες κατηγορίες, όπως «νέες υποβολές» (new submissions), «υποβληθέντα χειρόγραφα» (submitted manuscripts), «αναθεωρήσεις» (revisions), «χειρόγραφα με απόφαση» (manuscripts with a decision), «χειρόγραφα μετά την απόφαση» (post decision manuscripts). Η ονομασία των κατηγοριών μπορεί να ποικίλλει από περιοδικό σε περιοδικό.
  • Επιλέξτε την έκδοση (version) που είναι πλησιέστερη στην τελική μορφή και μπορείτε να αρχειοθετήσετε. Δεν θα πρέπει να επιζητείτε την τελική έκδοση σε μια λίστα, καθώς πρόκειται για την έκδοση του εκδότη, η οποία διαφέρει σε σχέση με τις άλλες γιατί είναι μορφοποιημένη σύμφωνα με τα πρότυπα του εκδότη και φέρει το λογότυπο του. Αυτή δεν μπορείτε να την αναρτήσετε στο αποθετήριο.

Αναλυτικά τα συστήματα:

ScholarOne/Manuscript Central: Χρησιμοποιείται από περιοδικά των Emerald Group Publishing, Taylor & Francis, Cambridge University Press, κλπ. Τα post-prints μένουν στο σύστημα από δύο (2) ως πέντε (5) χρόνια από τη δημοσίευση.

  • Βρείτε τη σελίδα υποβολής στο περιοδικό και συνδεθείτε με τα στοιχεία σας.
  • Πατήστε τον σύνδεσμο «author» στην άνω αριστερά πλευρά της σελίδας για να οδηγηθείτε στον χώρο των συγγραφέων.
  • Πατήστε τον σύνδεσμο «Manuscripts with Decisions» στην πλαϊνή στήλη.
  • Πατήστε τον σύνδεσμο «View Submission» κάτω από τον τίτλο της εργασίας που θέλετε.
  • Μπορείτε να το αναρτήσετε στο αποθετήριο το PDF που θα εμφανιστεί.

eJournalPress/EJP/Electronic Journal Press/Manuscript Tracking System: Χρησιμοποιείται από περιοδικά των JAMA Network, Palgrave Macmillan, American Physiological Society, American Association for Cancer Research, JLB, LANDES Bioscience, AGU, SIAM, Allen Press, AAS, American Heart Association, Scrivener Publishing, PNAS, κλπ.  Τα post-prints μένουν στο σύστημα από δύο (2) ως πέντε (5) χρόνια από τη δημοσίευση.

  • Βρείτε τη σελίδα υποβολής στο περιοδικό και συνδεθείτε με τα στοιχεία σας.
  • Πατήστε τον σύνδεσμο post decision manuscript(s) option στην ενότητα author task guide για να βρείτε τις εργασίες σας.
  • Πατήστε τον σύνδεσμο για το άρθρο που θέλετε.
  • Κατεβάστε το «Merged file containing manuscript text and display items», το οποίο θα το βρείτε στη νέα σελίδα με τον κατάλογο των αρχείων.

Μόνο για τους συγγραφείς του Nature:

  • Βρείτε τη σελίδα https://www.nature.com/authors/submit_manuscript.html, πατήστε το περιοδικό στο οποίο δημοσιεύσατε και συνδεθείτε με τα στοιχεία σας.
  • Πατήστε τον σύνδεσμο «manuscript(s)». Θα εμφανιστεί ο κατάλογος των εργασιών που έχετε υποβάλλει.
  • Πατήστε τον σύνδεσμο του άρθρου που θέλετε να κατεβάσετε.
  • Κατεβάστε το «Merged file containing manuscript text and display items», το οποίο θα το βρείτε στη σελίδα «Manuscript Items» με τον κατάλογο των αρχείων.

Editorial Manager: Χρησιμοποιείται από περιοδικά των Elsevier, Taylor & Francis, SpringerNature, Wolters Kluwer, Wiley, University of Chicago Press, κλπ. Τα post-prints μένουν στο σύστημα περίπου ως πέντε (5) χρόνια από τη δημοσίευση.

  • Βρείτε τη σελίδα υποβολής στο περιοδικό και συνδεθείτε με τα στοιχεία σας.
  • Πατήστε τον σύνδεσμο «Submissions with a decision» (κάποιες άλλες είναι «New submissions» και «Revisions»).
  • Πατήστε τον σύνδεσμο «View submission» δίπλα από το άρθρο που θέλετε να κατεβάσετε.
  • Πριν κατεβάσετε το αρχείο, θα πρέπει να ελέγξετε εάν το PDF έχει ενσωματωμένα σχόλια των κριτών και αν ναι, να τα αφαιρέσετε.

Οι οδηγίες αυτές προέρχονται από τη δράση Direct2AAM του Open Access Button.

Πως μπορώ να έχω πλήρη απαλλαγή από το κόστος δημοσίευσης (APC), για δημοσίευση σε καθεστώς ΑΠ;

Ο ΣΕΑΒ έχει συμφωνίες με διάφορους εκδότες για οικονομική ενίσχυση των ερευνητών όσον αφορά τη δημοσίευση σε καθεστώς Ανοικτής Πρόσβασης. Μπορείτε να ανατρέξετε στους διάφορους εκδότες στον σχετικό Οδηγό διαθέσιμων επιλογών Ανοικτής Πρόσβασης, όπου για τους εκδότες που παρέχεται πλήρη απαλλαγή, θα υπάρχει η αντίστοιχη σήμανση στο πάνω μέρος της σελίδας.

Προκειμένου να καλυφθείτε από σχετική συμφωνία του ΣΕΑΒ, θα πρέπει:

  1. Να είστε ο/η κύριος/α συγγραφέας (corresponding author) του άρθρου και να έχετε ενεργή σχέση με Ίδρυμα-Μέλος του ΣΕΑΒ, την οποία θα δηλώνετε κατά την διαδικασία της υποβολής και στο ίδιο το άρθρο.
  2. Ο τύπος του άρθρου και το περιοδικό να είναι επιλέξιμα. Πληροφορίες θα βρείτε στον οδηγό διαθέσιμων επιλογών και στο ευρετήριο επιλέξιμων περιοδικών.

Εφόσον ισχύουν όλα τα παραπάνω, όταν το άρθρο σας γίνει αποδεκτό, και επιλέξετε τη δημοσίευση σε καθεστώς ΑΠ, θα έρθει το αίτημα σε εμάς προς διαχείριση. Στην συνέχεια θα έρθουμε εμείς σε επικοινωνία μαζί σας για επιβεβαίωση των παραπάνω στοιχείων.

Τέλος, θα θέλαμε να σας ενημερώσουμε ότι ακόμη και αν ισχύουν όλα τα παραπάνω, δυστυχώς δεν μπορούμε να σας εγγυηθούμε την κάλυψη της δημοσίευσης σας σε καθεστώς ΑΠ σε όλους τους εκδότες. Σε κάποιους ο αριθμός των άρθρων υπό τη συμφωνία μας είναι περιορισμένος και ισχύει για όλα σειρά προτεραιότητας (σύμφωνα με τον χρόνο που έρχονται τα αιτήματα σε εμάς προς διαχείριση).

Για δημοσίευση σε καθεστώς ΑΠ, υπάρχει κάποιος περιορισμός ως προς τον αριθμό δημοσιεύσεων που μπορεί να καλύψει ο ΣΕΑΒ ανά ερευνητή/τρια;

Προς το παρόν δεν υπάρχει κάποιος περιορισμός όσον αφορά τις δημοσιεύσεις που μπορεί να καλύψει ο ΣΕΑΒ ανά συγγραφέα. Σε κάποιους εκδότες ισχύει περιορισμός που αφορά τον αριθμό των άρθρων ανά έτος για όλα τα μέλη της ερευνητικής κοινότητας του ΣΕΑΒ, όχι για κάθε μέλος ξεχωριστά.

Εάν θέλω να δημοσιεύσω κάποιο άρθρο σε καθεστώς ΑΠ στο πλαίσιο συμφωνιών του ΣΕΑΒ, ποιες οι υποχρεώσεις μου προς τον Σύνδεσμο;
Συστήνεται κατά την υποβολή του άρθρου σας να αναφέρετε την ακόλουθη δήλωση:

– Για τις δημοσιεύσεις που προβλέπεται πλήρη απαλλαγή από το κόστος δημοσίευσης, μπορείτε να σημειώσετε: «The publication of the article in OA mode was financially supported by HEAL-Link»
– Για τις δημοσιεύσεις που προβλέπεται έκπτωση, μπορείτε να σημειώσετε: «The publication of the article in OA mode was financially supported in part by HEAL-Link».

Σε καμία περίπτωση δεν σημειώνεται ο ΣΕΑΒ ως φορέας χρηματοδότησης, καθώς αναλαμβάνει μόνο το κόστος δημοσίευσης σε καθεστώς ΑΠ, και όχι την χρηματοδότηση της έρευνας.

Τι είναι οι άδειες creative commons (CC) και ποια θα πρέπει να επιλέξω;
Οι άδειες Creative Commons είναι αυτές που εφαρμόζονται στις περιπτώσεις ανοικτών δημοσιεύσεων. Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επισκεφθείτε την σχετική σελίδα του Οργανισμού, εδώ.

Συστήνουμε την επιλογή της άδειας CC-BY (Αναφορά Δημιουργού), καθώς είναι η πιο ανοικτή από τις προσφερόμενες άδειες και συνιστάται για μέγιστη διάδοση και χρήση του αδειοδοτημένου υλικού. Παρ’ όλα αυτά, μπορείτε να επιλέξετε όποια άδεια εσείς επιθυμείτε και θεωρείτε ότι ταιριάζει περισσότερο στις δικές σας ανάγκες, καθώς δεν υπάρχει κάποια υποχρέωση προς τον ΣΕΑΒ.