Πώς λειτουργεί η Open Research Europe

Στην Open Research Europe μπορούν να δημοσιευθούν άρθρα προερχόμενα από τη χρηματοδότηση του προγράμματος Horizon 2020, διαφόρων επιστημονικών κλάδων όπως των Φυσικών Επιστημών, της Μηχανικής και της Τεχνολογίας, των Ιατρικών, Γεωργικών, Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών.

Κάθε δημοσίευση θα πρέπει να έχει τουλάχιστον έναν/μία συγγραφέα που να ήταν ή να είναι παραλήπτης της επιχορήγησης Horizon 2020.

Τα άρθρα πρέπει να είναι πρωτότυπα (όχι αντίγραφα). Κάθε ερευνητικό αποτέλεσμα είναι ευπρόσδεκτο και δημοσιεύεται ανεξαρτήτως καινοτομίας ή βαθμού ενδιαφέροντος. Είναι κατάλληλες και οι έρευνες με θετικά, αρνητικά ή και καθόλου αποτελέσματα. Για περισσότερες πληροφορίες, πορείτε να δείτε την πλήρη λίστα τύπων άρθρων που γίνονται δεκτά.

Όλα τα άρθρα δημοσιεύονται χρησιμοποιώντας ένα πλήρως διάφανο και βασισμένο στον συγγραφέα μοντέλο, με τους/τις συγγραφείς να είναι οι μοναδικοί υπεύθυνοι του περιεχόμενου του άρθρου τους. Η ομότιμη κρίση πραγματοποιείται ανοικτά κατόπιν προσκλήσεως, μετά τη δημοσίευση, και οι συγγραφείς παίζουν καίριο ρόλο στην εξασφάλιση της έγκαιρης αξιολόγησης, από ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες. Τα άρθρα που περνούν τη διαδικασία της ομότιμης κρίσης ευρετηριάζονται από διάφορες βιβλιογραφικές βάσεις δεδομένων και αποθετήρια, αφού γίνουν επίσημα αποδεκτά από αυτές τις υπηρεσίες.

Η πλατφόρμα Open Research Europe, είναι μια πλατφόρμα Ανοικτής Έρευνας: όλα τα άρθρα δημοσιεύονται σε καθεστώς ανοικτής πρόσβασης, με άδεια CC-BY. Οι διαδικασίες της δημοσίευσης και της ομότιμης κρίσης είναι εντελώς διάφανες και, όπου χρειάζεται, ζητείται από τους συγγραφείς να συμπεριλάβουν λεπτομερής περιγραφή των μεθόδων και να παρέχουν πλήρη και εύκολη πρόσβαση στα πρωτογενή δεδομένα στα οποία βασίστηκαν τα αποτελέσματα, σκοπεύοντας στην βελτίωση της αναπαραγωγής.

Οι υποβολές των άρθρων στην Open Research Europe, πριν τη δημοσίευση τους σαν προδημοσιεύσεις υφίστανται έναν γρήγορο και αυστηρό έλεγχο από την εσωτερική συντακτική ομάδα, λαμβάνοντας την ετικέτα «Awaiting Peer Review» (Αναμονή Ομότιμης Κρίσης). Δεν υπάρχει συντάκτης/τρια (ή αρχισυντάκτης/τρια) για να αποφασίσει την αποδοχή ή απόρριψη του άρθρου, ή έστω την επίβλεψη της διαδικασίας της ομότιμης κρίσης.

Η συντακτική ομάδα διασφαλίζει ότι οι συγγραφείς έχουν δικαίωμα να δημοσιεύσουν στην Open Research Europe, και ότι τα άρθρα τους αντιπροσωπεύουν την επιστημονική επικοινώνηση σύμφωνα με τις κατευθυντήριες αρχές για τους συγγραφείς και τις δεοντολογικές και συντακτικές πολιτικές, συμπεριλαμβανομένης της πολιτικής δεδομένων. Η συντακτική ομάδα ελέγχει και το αν το άρθρο είναι κατανοητό και καλά γραμμένο στην αγγλική γλώσσα, για να διασφαλιστεί ότι είναι κατάλληλο για ομότιμη κρίση και ότι το περιεχόμενο μπορεί να αξιολογηθεί πλήρως από τους προσκεκλημένους κριτές και τους αναγνώστες/τις αναγνώστριες. Εάν μια υποβολή δεν περάσει τους πρώτους ελέγχους, το άρθρο επιστρέφεται στον/την συγγραφέα και δεν μπορεί να γίνει δεκτό εάν δεν διορθωθεί σε ικανοποιητικό βαθμό.

Η ομότιμη κρίση των άρθρων που δημοσιεύονται στην Open Research Europe, πραγματοποιείται μετά τη δημοσίευσή τους, από εξειδικευμένους κριτές κατόπιν προσκλήσεως. Η ομότιμη κρίση επιβλέπεται από τη συντακτική ομάδα, εκ μέρους των συγγραφέων, ενώ οι συγγραφείς καλούνται να μην έρθουν σε απευθείας επικοινωνία με τους κριτές.

Η διαδικασία της ομότιμης κρίσης είναι εντελώς ανοικτή και διαφανής: κάθε αξιολόγηση καθώς και η κατάσταση έγκρισης, δημοσιεύονται με το όνομα και το ίδρυμα του κριτή, μαζί με το άρθρο. Οι αξιολογήσεις δημοσιεύονται μετά τον συντακτικό έλεγχο, και η κατάσταση έγκρισης του άρθρου ενημερώνεται με κάθε νέα δημοσιευμένη αξιολόγηση.

Οι συγγραφείς οφείλουν να εντοπίσουν τους κατάλληλους, ειδήμονες στον χώρο, κριτές, που να μπορούν να παρέχουν αντικειμενική κρίση για το άρθρο τους. Πριν τη δημοσίευση, ζητείται από τους συγγραφείς να προτείνουν τουλάχιστον πέντε πιθανούς κριτές, οι οποίοι θα πρέπει να πληρούν τα βασικά κριτήρια που ορίζει η πλατφόρμα. Οι συγγραφείς μπορούν να προτείνουν κριτές που ξέρουν ότι είναι ειδήμονες στο επιστημονικό τους πεδίο και, επίσης, η πλατφόρμα παρέχει ένα εργαλείο με αλγόριθμο που προτείνει πιθανούς κριτές οι οποίοι έχουν δημοσιεύσει στο θέμα που πραγματεύεται το άρθρο. Η συντακτική ομάδα εξακολουθεί να καλεί τους συγγραφείς να προτείνουν κριτές, μέχρι που το άρθρο να έχει τουλάχιστον δύο δημοσιευμένες αξιολογήσεις.

Κατά την επιλογή κριτών, οι συγγραφείς πρέπει να φροντίζουν για την εφαρμογή των ακόλουθων κριτηρίων:

Επιστημονική ειδημοσύνη: οι κριτές οφείλουν να είναι ειδήμονες πάνω στα βασικά θέματα της μελέτης που παρουσιάζεται ή/και στις χρησιμοποιούμενες μεθόδους. Οι κριτές θα πρέπει να έχουν δημοσιεύσει ως κύριοι συγγραφείς τουλάχιστον τρία σχετικά άρθρα από τα οποία το ένα να έχει δημοσιευθεί τα τελευταία πέντε χρόνια.

Επίπεδο Εμπειρίας: οι κριτές θα πρέπει να έχουν φτάσει σε κάποιο επίπεδο προσόντων (στις επιστήμες υγείας είναι συνήθως απαραίτητο να είναι PhD ή MD), και να έχουν μια επίσημη σχέση εργασίας με ένα αναγνωρισμένο ίδρυμα ή οργανισμό.

Ανεξαρτησία: οι κριτές δεν πρέπει να εργάζονται στο ίδιο ίδρυμα με τους συγγραφείς, δεν πρέπει να είναι στενοί συνεργάτες με τους συγγραφείς ή να έχουν άλλες προσωπικές, οικονομικές ή επαγγελματικές σχέσεις μαζί τους και οφείλουν να δηλώνουν τυχόν συγκρούσεις συμφερόντων στην δημοσιευμένη αξιολόγηση τους.

Δίνονται στους κριτές ακριβείς οδηγίες για κάθε τύπο άρθρου. Γενικά, τους ζητείται να αξιολογήσουν εάν η έρευνα είναι τεχνικά ορθή και κάποιας ακαδημαϊκής αξίας, δηλαδή:

• Εάν το αντικείμενο εξετάζεται με κατάλληλο τρόπο στο πλαίσιο της τρέχουσας βιβλιογραφίας.
• Εάν έχουν χρησιμοποιηθεί οι κατάλληλες μέθοδοι
• Εάν παρέχονται επαρκείς πληροφορίες και πρωτογενή δεδομένα, επιτρέποντας σε τρίτους να επαναλάβουν κάθε βήμα της εργασίας
• Εάν τα συμπεράσματα υποστηρίζονται από τα ευρήματα.

Πέραν της γραπτής αξιολόγησης τους, οι κριτές οφείλουν να επιλέξουν και μεταξύ των τριών καταστάσεων:

• Εγκεκριμένο (Approved): Δεν χρειάζονται αλλαγές ή χρειάζονται μόνο μικρές αλλαγές. Αυτό σημαίνει ότι ο πειραματικός σχεδιασμός, συμπεριλαμβανομένων των ελέγχων και των μεθόδων, είναι επαρκής. Τα αποτελέσματα παρουσιάζονται με ακρίβεια και τα συμπεράσματα αιτιολογούνται και υποστηρίζονται από τα δεδομένα.
• Εγκεκριμένο με Διορθώσεις (Approved with Reservations): Ο κριτής θεωρεί ότι το άρθρο έχει ακαδημαϊκή αξία, αλλά ζητά κάποιες αλλαγές ή συγκεκριμένες, κάποιες φορές πιο σημαντικές, αναθεωρήσεις.
• Μη Εγκεκριμένο (Not Approved): Το άρθρο είναι πολύ κακής ποιότητας και υπάρχουν σημαντικές ατέλειες, οι οποίες υπονομεύουν σοβαρά τα ευρήματα και τα συμπεράσματα.

Η κατάσταση έγκρισης εμφανίζεται στο άρθρο, μαζί με το όνομα και το ίδρυμα του κριτή, καθώς και η λεπτομερή αξιολόγηση του με την οποία υποστηρίζει την κατάσταση που έχει επιλέξει.

Εάν ένας συγγραφέας αποφασίσει να διορθώσει το άρθρο σύμφωνα με τα σχόλια του κριτή, όλοι οι κριτές καλούνται να παρέχουν πρόσθετες αξιολογήσεις για την νέα έκδοση. Οι κριτές που είχαν επιλέξει «Approved with Reservations» ή «Not Approved», παροτρύνονται ιδιαίτερα να επανεξετάσουν το άρθρο και να κρίνουν αν έχει βελτιωθεί επαρκώς ώστε να λάβει μια καλύτερη κατάσταση έγκρισης.

Οι κριτές που έχουν κληθεί να αξιολογήσουν ένα συγκεκριμένο άρθρο, μπορεί να βρουν χρήσιμες τις σχετικές κατευθυντήριες αρχές για τους κριτές.

Ενθαρρύνουμε τους συγγραφείς να ανταποκρίνονται στις αξιολογήσεις, δημοσιεύοντας αναθεωρημένες εκδόσεις ή/και προσθέτοντας τα σχόλια των συγγραφέων στις αξιολογήσεις αυτών.

Όλες οι εκδόσεις ενός άρθρου είναι δημόσια διαθέσιμες και μπορούν να γίνουν ξεχωριστές αναφορές σε αυτές, αλλά η τελευταία έκδοση είναι αυτή που εμφανίζεται ως προεπιλεγμένη στην Open Research Europe. Μια σύντομη περίληψη των αναθεωρήσεων εμφανίζεται στην αρχή κάθε νέας έκδοσης.

Όλα τα άρθρα είναι «ενεργά», ακόμη και μετά την ολοκλήρωση της ομότιμης κρίσης: οι συγγραφείς μπορούν να δημοσιεύουν επικαιροποιημένες εκδόσεις των άρθρων τους οποιαδήποτε στιγμή, σε περίπτωση που υπάρξει πρόοδος σχετικά με τα ευρήματα.

Η κατάσταση της ομότιμης κρίσης του άρθρου αναφέρεται ξεκάθαρα σε όλα τα στάδια:

• Με τη δημοσίευση του άρθρου και μέχρι τη δημοσίευση της πρώτης αξιολόγησης, η προ-δημοσίευση φέρει την ετικέτα «Αναμένεται η Ομότιμη Κρίση» (Awaiting peer review) σαν μέρος του τίτλου, και στο πλαίσιο της περίληψης της Ανοικτής Ομότιμης Κρίσης, στο HTML και το PDF του άρθρου.
• Αφού δημοσιευθεί η αξιολόγηση μαζί με το άρθρο, εμφανίζεται η τρέχουσα κατάσταση έγκρισης. Όσο γίνονται πρόσθετες αξιολογήσεις, η κατάσταση έγκρισης ενημερώνεται.
• Αφού βιβλιογραφικές βάσεις δεδομένων εγκρίνουν την Open Research Europe, θα ευρετηριάζονται τα άρθρα της πλατφόρμας που έχουν περάσει επιτυχημένα από τη διαδικασία της ομότιμης κρίσης (έχουν λάβει την κατάσταση «Approved» από δύο κριτές, ή την κατάσταση «Approved with Reservations» από δύο κριτές και την κατάσταση «Approved» από έναν).
• Μόλις το άρθρο περάσει από την ομότιμη κρίση στέλνεται σε συμβατά αποθετήρια.

Τα άρθρα στην ORE δημοσιεύονται με άδεια CC-BY, η οποία επιτρέπει την απεριόριστη χρήση, διανομή και αναπαραγωγή σε οποιοδήποτε μέσο, υπό την προϋπόθεση ότι το πρωτότυπο έργο θα αναφέρεται σωστά, και αφήνοντας τα πνευματικά δικαιώματα ων άρθρων στον κάτοχο αυτών (συνήθως στον συγγραφέα ή στο Ίδρυμα αυτού). Καθώς η συγκεκριμένη έκδοση της άδειας CC-BY  που εφαρμόζεται σε συγκεκριμένο περιεχόμενο, μπορεί να αλλάξει λόγω περιοδικών αναθεωρήσεων, η άδεια αναγράφεται κάτω από την περίληψη του άρθρου.

Δεδομένα που σχετίζονται με τα άρθρα στην ORE γίνονται διαθέσιμα, όπου αυτό είναι εφικτό, υπό την άδεια CC0 (Creative Commons Public Domain Dedication). Αυτή η άδεια διευκολύνει και ενθαρρύνει την επαναχρησιμοποίηση των δεδομένων και βοηθά στην αποτροπή προβλημάτων πολλαπλών αποδόσεων (attribution stacking), που συμβαίνει με τον συνδυασμό πολλών συνόλων δεδομένων από διάφορους συγγραφείς οι οποίοι όμως χρησιμοποιούν διαφορετικές άδειες.

Οι αξιολογήσεις ομότιμης κρίσης,  που δημοσιεύονται με κάθε άρθρο, είναι διαθέσιμες με την άδεια CC-BY.

Τα άρθρα στην ORE μπορούν οποιαδήποτε στιγμή να ενημερωθούν και να τροποποιηθούν μετά τη δημοσίευση, αλλά κάθε έκδοση αναφέρεται ξεχωριστά και έχει το δικό της DOI. Ως προεπιλεγμένη εμφανίζεται η πιο πρόσφατη έκδοση του άρθρου. Η αναφορά εμφανίζεται επιλέγοντας του κουμπί cite στην σελίδα του άρθρου.

Όλα τα άρθρα ευρετηριάζονται από τη CrossMark Identification Service ™, που συνοψίζει το ιστορικό του άρθρου και όποιες σχετικές δημοσιεύσεις. Κάνοντας κλικ στο λογότυπο του CrossMark στο HTML ή PDF του άρθρου, μπορείτε να δείτε επίκαιρες πληροφορίες σχετικά με την τελευταία έκδοση του άρθρου, τις αξιολογήσεις των κριτών και τυχόν συναφή άρθρα (συνδεδεμένα μεταξύ τους).

Οι συμβατικές πρακτικές αναφοράς δεν επαρκούν για τα άρθρα της Open Research Europe, καθώς:

• Η κατάσταση ομότιμης κρίσης του άρθρου αλλάζει συνεχώς μετά τη δημοσίευση
• Ένα άρθρο μπορεί να έχει πολλές εκδόσεις, κατόπιν αναθεώρησης ή ενημερώσεων από τους συγγραφείς.

Μετά από συζητήσεις με μεγάλες υπηρεσίες ευρετηρίασης και άλλες υπηρεσίες, προσαρμόστηκε το παραδοσιακό σύστημα αναφοράς έτσι ώστε να περιλαμβάνει και την ένδειξη της κατάσταση της ομότιμης κρίσης και την έκδοση του άρθρου.

Η αναφορά περιλαμβάνει δύο επιπλέον στοιχεία μέσα σε αγκύλες, αμέσως μετά τον τίτλο του άρθρου (για να αποφευχθεί η κατά λάθος αφαίρεση τους κατά την αντιγραφή):

1. Τον αριθμό έκδοσης του άρθρου. Για παράδειγμα έκδοση 1 (version 1) για την 1^η έκδοση, έκδοση 2 (version 2) για την επόμενη και ούτω καθεξής.
2. Τις λεπτομέρειες σχετικά με την κατάσταση της ομότιμης κρίσης, όπως πόσες από αυτές είναι «Approved», πόσες «Approved with Reservations» και πόσες «Not Approved». Πριν την δημοσίευση των αξιολογήσεων θα φαίνεται κατάσταση «Awaiting Peer Review».

Η αναφορά του άρθρου πρέπει να είναι ως εξής:

Συγγραφείς. Τίτλος άρθρου [αριθμός έκδοσης; Λεπτομέρειες κατάστασης ομότιμης κρίσης]. Open Res Europe Έτος, Τόμος: αριθμός έκδοσης (doi)

Authors. Article title [version number; details of peer review status]. Open Res Europe Year, Volume: Publication number (doi)

Τα σύνολα πρωτογενών δεδομένων που σχετίζονται με άρθρα στην Open Research Europe, κατατίθενται σε αποθετήρια που πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια. Στα άρθρα περιλαμβάνεται μια ενότητα «Data Availability Statement» (Δήλωση Διαθεσιμότητας Δεδομένων), όπου αναφέρεται πού μπορούν να βρεθούν τα πρωτογενή δεδομένα, συμπεριλαμβανομένου του μόνιμου αναγνωριστικού που έχει δοθεί στο σύνολο πρωτογενών δεδομένων από το αποθετήριο και μια αναφορά με λεπτομέρειες για τον τρόπο αναφοράς αυτών.

Στην Open Research Europe, οι αξιολογήσεις δημοσιεύονται με άδεια CC BY. Η κάθε αξιολόγηση έχει το δικό της DOI, έτσι ώστε να μπορεί να αναφέρεται ανεξάρτητα από το άρθρο. Η πλήρης αναφορά εμφανίζεται επιλέγοντας το κουμπί cite δίπλα από κάθε αξιολόγηση ομότιμης κρίσης στη σελίδα του άρθρου.

Η αναφορά της αξιολόγησης της ομότιμης κρίσης πρέπει να είναι ως εξής:

Όνομα κριτή/-ων. Ομότιμη κρίση για: Τίτλος άρθρου [αριθμός έκδοσης; Λεπτομέρειες κατάστασης ομότιμης κρίσης. Open Res Europe Έτος, Τόμος: αριθμός έκδοσης (doi αξιολόγησης).

Reviewer name(s). Peer Review For: Article title [version number; details of peer review status]. Open Res Europe Year, Volume: Publication number (review doi)

Ενθαρρύνεται η εποικοδομητική συζήτηση για όλα τα άρθρα που δημοσιεύονται στην Open Research Europe.

Για να υποβάλετε ένα σχόλιο για ένα άρθρο γενικότερα, είτε επιλέγετε τον σύνδεσμο «Προσθήκη σχολίου» (Add a comment) στην γραμμή στο πλάι, είτε μεταφέρεστε στο τέλος της σελίδας του άρθρου και κάνετε κλικ στο «Σχόλιο» (Comment). Για να σχολιάσετε μια συγκεκριμένη αξιολόγηση, επιλέγετε τον σύνδεσμο για να διαβάσετε την αξιολόγηση στον πίνακα της γραμμής στο πλάι, και στην συνέχεια επιλέγετε «Απάντηση» (Respond). Για την υποβολή σχολίου είναι απαραίτητη η εγγραφή/σύνδεση στον λογαριασμό σας. Στα σχόλια επισημαίνεται αυτόματα ο ρόλος σας, δηλαδή αν είστε ο/η συγγραφέας, ο/η κριτής ή αναγνώστης/τρια.