Η Ανοικτή και Υπεύθυνη Έρευνα και Καινοτομία αποτελεί ένα πολύτιμο εργαλείο για την ολοκλήρωση αλλά και την άμιλλα της επιστημονικής έρευνας. Ο Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών (ΣΕΑΒ) επενδύει πάνω σε υποδομές και υπηρεσίες υποστήριξης ερευνητών/ριών των μελών-Ιδρυμάτων του, συνδέεται με το ευρωπαϊκό οικοσύστημα φορέων για την Ανοικτή Επιστήμη και αναπτύσσει με άλλους εταίρους εκπαιδευτικές ενότητες για την προώθηση καλών πρακτικών σε συνιστώσες της, όπως η Ανοικτή Πρόσβαση και τα Ερευνητικά Δεδομένα. Στο πλαίσιο της συμμετοχής του στο έργο PATTERN (Piloting open and responsible Activities and Trainings Towards the Enhancement of Researchers Networks), ο ΣΕΑΒ παρέχει το εκπαιδευτικό πρόγραμμα QuickStart στην Ανοικτή Επιστήμη που υλοποιείται τόσο με σύγχρονους όσο και ασύγχρονους τρόπους για όλη την ακαδημαϊκή και ερευνητική κοινότητα της χώρας. Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα προσφέρεται σε φάσεις, μία κάθε ακαδημαϊκό εξάμηνο, και έως τώρα έχουν διεξαχθεί τρεις:
Πρώτη φάση - Φθινόπωρο 2024: Η πρώτη φάση του Εκπαιδευτικού Προγράμματος ολοκληρώθηκε την Τετάρτη 27 Νοεμβρίου 2024 μετά από πέντε εβδομαδιαίες συνεδρίες και είχε ως αντικείμενο τη Διαχείριση Ερευνητικών δεδομένων (Research Data Management). Μπορείτε να βρείτε την αναφορά στην σχετική ιστοσελίδα.
Δεύτερη φάση - Άνοιξη 2025: Η δεύτερη φάση διευρύνθηκε και εστίασε σε δύο συνιστώσες της Ανοικτής Επιστήμης: στη Διαχείριση Ερευνητικών Δεδομένων (Research Data Management) και στην Ανοικτή Πρόσβαση (Open Access). Μπορείτε να βρείτε την αναφορά της δεύτερης φάσης, η οποία ολοκληρώθηκε την Τετάρτη 2 Απριλίου 2025, στην σχετική ιστοσελίδα.
Τρίτη φάση - Φθινόπωρο 2025: Η φάση αυτή του Quickstart στην Ανοικτή Επιστήμη εστιάζει στις ίδιες δύο συνιστώσες, που θα αποδοθούν και οι δύο με σύγχρονο και απομακρυσμένο τρόπο.
Quickstart
στην Ανοικτή Πρόσβαση
Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα υλοποιείται σύγχρονα και απομακρυσμένα. Αποτελείται από τις τέσσερις παρακάτω ενότητες μάθησης:
- Εισαγωγή στην Ανοικτή Πρόσβαση: οι δρόμοι της ΑΠ και οι τρόποι υλοποίησης τους
Τρίτη, 14 Οκτωβρίου 2025, ώρα 12:00 μ.μ. - Η διαδικασία της επιστημονικής δημοσίευσης, Ανοικτή ομότιμη κρίση και πολιτικές διατήρησης πνευματικών δικαιωμάτων
Τρίτη, 21 Οκτωβρίου 2025, ώρα 12:00 μ.μ. - Συμμόρφωση με τις πολιτικές των Χρηματοδοτικών Φορέων
Τρίτη, 4 Νοεμβρίου 2025, ώρα 12:00 μ.μ. - Αξιόπιστοι εκδότες και αρπακτικά περιοδικά
Τρίτη, 11 Νοεμβρίου 2025, ώρα 12:00 μ.μ.
Σε ποιούς/ες απευθύνεται
Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα απευθύνεται σε νέους/ες ερευνητές/ριες με μικρή ή καθόλου προηγούμενη εμπειρία που θέλουν να ενημερωθούν με σύντομο και διαδραστικό τρόπο για τη διαδικασία και τα οφέλη της δημοσίευσης σε καθεστώς Ανοικτής Πρόσβασης. Λόγω περιορισμού θέσεων, το πρόγραμμα δεν απευθύνεται σε βιβλιοθηκονόμους, για τους/ις οποίους/ες παρέχονται άλλες ευκαιρίες εκπαίδευσης.
Μαθησιακές ενότητες
Γενικός σκοπός του προγράμματος είναι να βοηθήσει στην κατανόηση βασικών εννοιών και πρακτικών της Ανοικτής Πρόσβασης (ΑΠ). Με την ολοκλήρωση του θα:
- Κατανοείτε τα οφέλη της ΑΠ, καθώς και την επίδραση της στην προβολή και τον αντίκτυπο των ερευνητικών αποτελεσμάτων στην επιστημονική κοινότητα. Θα διακρίνετε τις διαφορές μεταξύ των διαφόρων δρόμων της ΑΠ, και να αξιοποιείτε τα κατάλληλα εργαλεία για τη επιλογή μέσου δημοσίευσης.
- Αναγνωρίζετε τις διάφορες εκδόσεις των επιστημονικών τους άρθρων, από την αρχική υποβολή προς αξιολόγηση, έως τη δημοσίευση, καθώς και τις άδειες πνευματικών δικαιωμάτων για καθεμία από αυτές. Θα αναγνωρίζετε επίσης τα διαφορετικά είδη ομότιμης κρίσης.
- Διαθέτετε τις βασικές γνώσεις και δεξιότητες για τη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις του προγράμματος Horizon Europe, καθώς και τη δυνατότητα εφαρμογής τους και σε άλλες περιπτώσεις χρηματοδοτικών φορέων. Θα γνωρίσετε τις προτεινόμενες καλές πρακτικές, και τον τρόπο ευθυγράμμισης τους με εθνικές ή ιδρυματικές πολιτικές.
- Εξοικειωθείτε με τον εντοπισμό αξιόπιστων επιστημονικών περιοδικών και εκδοτικών οίκων, καθώς και με πρακτικές αρπακτικών περιοδικών και τρόπους αποφυγής τους.
Τρόπος συμμετοχής
- Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα πραγματοποιείται διαδικτυακά μέσω της πλατφόρμας Zoom και προσφέρεται δωρεάν στα μέλη των ακαδημαϊκών και ερευνητικών ιδρυμάτων της χώρας.
- Λόγω του περιορισμένου αριθμού θέσεων, είναι υποχρεωτική η εγγραφή μέσω του παρακάτω συνδέσμου.
- Η εγγραφή πρέπει να ολοκληρωθεί μέχρι την 1η Οκτωβρίου και για να είναι έγκυρη απαιτείται η χρήση του ιδρυματικού σας email.
Βήμα 1
Κάντε την εγγραφή σας μέσα από την πλατφόρμα του Zoom. Θυμηθείτε ότι θα πρέπει να χρησιμοποιήσετε το ιδρυματικό σας email.
Βήμα 2
Αναμείνατε την επιβεβαίωση της συμμετοχής σας.
Βήμα 3
Αφού λάβετε την επιβεβαίωση, εγγραφείτε στην εκπαιδευτική πλατφόρμα.
Quickstart
στη Διαχείριση Ερευνητικών Δεδομένων
Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα υλοποιείται σύγχρονα και απομακρυσμένα. Αποτελείται από τις πέντε παρακάτω Ενότητες μάθησης:
- Τι είναι η FAIR RDM και γιατί πρέπει να την εφαρμόσουμε;
Τετάρτη, 5 Νοεμβρίου 2025, ώρα 12:00 μ.μ. - Σχεδιασμός για FAIR: εισαγωγή στην RDM και στα DMPs.
Τετάρτη, 12 Νοεμβρίου 2025, ώρα 12:00 μ.μ. - Ξεκινήστε να εφαρμόζετε την FAIR RDM στην πράξη.
Τετάρτη, 19 Νοεμβρίου 2025, ώρα 12:00 μ.μ. - Εμβάθυνση στην εφαρμογή της FAIR RDM - μέρος 1
Τετάρτη, 26 Νοεμβρίου 2025, ώρα 12:00 μ.μ. - Εμβάθυνση στην εφαρμογή της FAIR RDM - μέρος 2
Τετάρτη, 3 Δεκεμβρίου 2025, ώρα 12:00 μ.μ.
Σε ποιούς/ες απευθύνεται
Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα απευθύνεται σε νέους/ες ερευνητές/ριες με μικρή ή καθόλου προηγούμενη εμπειρία που θέλουν να ενημερωθούν με σύντομο και διαδραστικό τρόπο για τη σημασία της Διαχείρισης Ερευνητικών Δεδομένων. Λόγω περιορισμού θέσεων, το πρόγραμμα δεν απευθύνεται σε βιβλιοθηκονόμους, για τους/ις οποίους/ες παρέχονται άλλες ευκαιρίες εκπαίδευσης.
Μαθησιακές ενότητες
Γενικός σκοπός του προγράμματος είναι να βοηθήσει στην κατανόηση βασικών εννοιών και πρακτικών της Διαχείρισης Ερευνητικών Δεδομένων. Με την ολοκλήρωσή του θα είστε σε θέση να:
- Κατανοείτε τη σχέση μεταξύ FAIR, ανοικτών δεδομένων και Διαχείρισης Ερευνητικών Δεδομένων
- Αναγνωρίζετε τη σπουδαιότητα του Σχεδίου Διαχείρισης Δεδομένων και του τρόπου δημιουργίας του
- Μπορείτε να αντιλαμβάνεστε τη σημασία και το ρόλο των μεταδεδομένων και των μορφότυπων των αρχείων
- Γνωρίζετε τη χρήση των μόνιμων αναγνωριστικών (persistent identifiers), αξιόπιστων αποθετηρίων (trusted repositories) και «σημασιολογικών αντικειμένων» (semantic artefacts)
- Έχετε εξοικειωθεί με την ανακάλυψη δεδομένων (data discovery), την πνευματική ιδιοκτησία, τα πνευματικά δικαιώματα, την αδειοδότηση και τον GDPR.
Τρόπος συμμετοχής
- Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα πραγματοποιείται διαδικτυακά μέσω της πλατφόρμας Zoom και προσφέρεται δωρεάν στα μέλη των ακαδημαϊκών και ερευνητικών ιδρυμάτων της χώρας.
- Λόγω του περιορισμένου αριθμού θέσεων, είναι υποχρεωτική η εγγραφή μέσω του παρακάτω συνδέσμου.
- Η εγγραφή πρέπει να ολοκληρωθεί μέχρι την 1η Νοεμβρίου 2025 και για να είναι έγκυρη απαιτείται η χρήση του ιδρυματικού σας email.
Βήμα 1
Κάντε την εγγραφή σας μέσα από την πλατφόρμα του Zoom. Θυμηθείτε ότι θα πρέπει να χρησιμοποιήσετε το ιδρυματικό σας email.
(Η φόρμα εγγραφής θα ανοίξει στα μέσα Οκτωβρίου)
Βήμα 2
Αναμείνατε την επιβεβαίωση της συμμετοχής σας.
Βήμα 3
Αφού λάβετε την επιβεβαίωση, εγγραφείτε στην εκπαιδευτική πλατφόρμα.
Συνήθεις Ερωτήσεις
Βεβαίωση συμμετοχής απονέμεται σε όλους/όλες όσοι ολοκληρώνουν επιτυχώς κάθε πρόγραμμα εκπαίδευσης, υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις.
Για το μάθημα της Ανοικτής Πρόσβασης, το οποίο μπορείτε να ολοκληρώσετε με ευέλικτο ρυθμό, απαιτείται η ολοκλήρωση όλων των δραστηριοτήτων καθώς και η επίτευξη βαθμολογίας τουλάχιστον 80% στο τελικό quiz.
Για τον κύκλο εκπαίδευσης στη Διαχείριση Ερευνητικών Δεδομένων, απαιτείται η παρακολούθηση τουλάχιστον τεσσάρων από τις πέντε προγραμματισμένες συνεδρίες.
Ναι, έχετε τη δυνατότητα να είστε εγγεγραμμένος/η και στα δύο μαθήματα (κύκλους εκπαιδεύσεων) ταυτόχρονα. Μπορείτε να παρακολουθείτε και να ολοκληρώνετε τις δραστηριότητες και των δύο προγραμμάτων σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα και τις απαιτήσεις του καθενός.
Για να προάγουμε ένα θετικό και επαγγελματικό μαθησιακό περιβάλλον, ενθαρρύνουμε τις παρακάτω συμπεριφορές σε κάθε δραστηριότητα και επικοινωνία:
- Χρήση φιλικής και συμπεριληπτικής γλώσσας.
- Σεβασμός στις διαφορετικές απόψεις και εμπειρίες.
- Αξιοπρεπής αποδοχή της εποικοδομητικής κριτικής.
- Εστίαση στο συμφέρον της κοινότητας.
- Επίδειξη ευγένειας και σεβασμού προς όλα τα μέλη της κοινότητας.
Εάν παρατηρήσετε οποιαδήποτε δυσάρεστη ή ακατάλληλη κατάσταση παρακαλούμε ενημερώστε άμεσα, με μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, τα μέλη των διοργανωτών.
Στο Quickstart της Ανοικτής Πρόσβασης με τίτλο "Δημοσίευση σε καθεστώς Ανοικτής Πρόσβασης: αντιμετώπιση προκλήσεων και προκαταλήψεων", θα πρέπει να λάβετε βαθμό τουλάχιστον 80% στο ερωτηματολόγιο αυτοαξιολόγησης προκειμένου να λάβετε το πιστοποιητικό παρακολούθησης. Παρ' όλα αυτά, σε περίπτωση που την πρώτη φορά αποτύχετε μπορείτε να κάνετε μια μικρή επανάληψη στο περιεχόμενο του μαθήματος και στη συνέχεια να ξανά κάνετε το κουΐζ, όσες φορές επιθυμείτε.
Το Miro Board μπορεί να φαίνεται περίπλοκο αρχικά, αλλά στην πραγματικότητα είναι πολύ εύκολο στη χρήση του.
Κάθε ερώτηση έχει το δικό της χρώμα και μια κλίμακα βαθμολογίας από το 0 έως το 10 (με το 10 να σημαίνει "συμφωνώ απόλυτα"). Δίπλα στην κλίμακα, θα βρείτε τα "χαρτάκια" του αντίστοιχου χρώματος. Οι ερωτήσεις χωρίζονται σε δύο μέρη: το πρώτο αφορά τη βαθμολογία για το "πόσο ευχάριστο ήταν το μάθημα" ("I enjoyed the training") και το δεύτερο τη δικαιολόγηση της βαθμολογίας ("because..."). Για να απαντήσετε, τοποθετείτε το "χαρτάκι" στο βαθμό που θέλετε (π.χ. "9") και στη συνέχεια σημειώνετε τον λόγο της βαθμολογίας (π.χ. "γιατί το βρήκα πολύ χρήσιμο αλλά...").
Θα παρατηρήσετε ότι οι ερωτήσεις είναι στα αγγλικά. Παρ' όλα αυτά, μπορείτε να απαντήσετε στα ελληνικά αν το προτιμάτε. Αν υπάρχει κάποια δυσκολία στην κατανόηση των ερωτήσεων, μην διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί μας (στο projects@heal-link.gr).
Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα "PATTERN: QuickStart στην Ανοικτή Επιστήμη" υλοποιείται από τον ΣΕΑΒ μέσω του ευρωπαϊκού έργου PATTERN (Piloting open and responsible Activities and Trainings Towards the Enhancement of Researchers Networks, HORIZON-WIDERA-2022-ERA-01).
