Θα θέλαμε να σας ενημερώσουμε ότι δημοσιεύθηκε η αναφορά προόδου των Προγραμμάτων Ανοικτής Πρόσβασης του ΣΕΑΒ για το έτος 2021. Η αναφορά περιλαμβάνει τις δημοσιεύσεις που στηρίζονται από τις συμφωνίες απαλλαγής ή έκπτωσης, καθώς επίσης τα συμμετοχικά προγράμματα του ΣΕΑΒ στο SCOAP3 και στην Open Library for Humanities.

Το 2021 παρουσιάζεται αύξηση περίπου 10% σε σχέση με το 2020. Συγκεκριμένα, υποστηρίχθηκαν 486 δημοσιεύσεις έναντι 443 το 2020 και φαίνεται πως επωφελήθηκαν ερευνητές από 31 ελληνικά – ακαδημαϊκά και ερευνητικά – ιδρύματα, ενώ το 2020 είχαν καταγραφεί 28.

Παρατηρείται πως το 2021 σημειώθηκε μια μετατόπιση της χρήσης των προγραμμάτων από αυτά της συμμετοχής (membership programmes) προς τα προγράμματα συμφωνιών (agreements), δηλαδή την πλήρη απαλλαγή και την έκπτωση. Πιο συγκεκριμένα, το 2020 το ποσοστό των προγραμμάτων συμμετοχής ήταν 58% ενώ το 2021 ήταν 49%. Αυτό οφείλεται σε μια μικρή πτώση στα προγράμματα αυτά (κυρίως στο SCOAP3, από 257 σε 237), αλλά και σε μια ταυτόχρονη αύξηση στις δημοσιεύσεις που είχαν πλήρη απαλλαγή (από 74 σε 107) και έκπτωση (από 110 σε 137). Αυτή η μετατόπιση έχει αλλάξει ελαφρώς τα ποσοστά μεταξύ χρυσών και υβριδικών περιοδικών, με τα πρώτα να έχουν ένα ποσοστό 60% και τα δεύτερα 40% (65 και 35% το προηγούμενο έτος αντιστοίχως).

Στα προγράμματα πλήρους απαλλαγής (waives) η αύξηση των δημοσιεύσεων πλησίασε περισσότερο την τιμή στόχο απ’ ότι στο παρελθόν. Συγκεκριμένα, στην Royal Society of Chemistry καλύφθηκε το 80% του ορίου (63% το 2020), ενώ στον Cambridge University Press καλύφθηκε το 73% του ορίου (46% το 2020). Μικρή αύξηση υπήρξε και στις δημοσιεύσεις του Oxford University Press όπου καταγράφηκαν επτά δημοσιεύσεις έναντι δύο το 2020.

Σημειώνεται πώς από τους δείκτες που δεν έχουν συμπεριληφθεί οι δημοσιεύσεις που χορηγήθηκαν δωρεάν από τους εκδότες (gratis) και που ανήκουν στην κατηγορία των διορθώσεων (errata). Οι παραπάνω δείκτες έχουν παραχθεί λαμβάνοντας υπόψη πάντοτε ότι ο κύριος συγγραφέας (corresponding author) ανήκει σε ίδρυμα-μέλος του ΣΕΑΒ. Θυμίζουμε ότι τα δεδομένα λαμβάνονται από τους συνεργαζόμενους εκδότες και στη συνέχεια ελέγχονται, κανονικοποιούνται και εμπλουτίζονται από το προσωπικό της Μονάδας Επιστημονικής Επικοινώνησης.

Θα θέλαμε να σας ενημερώσουμε ότι δημοσιεύθηκε η αναφορά προόδου των προγραμμάτων Ανοικτής Πρόσβασης του ΣΕΑΒ για το πρώτο τρίμηνο του 2021. Η συγκεκριμένη αναφορά έχει ενημερωτικό σκοπό, περισσότερο όσον αφορά την εξέλιξη των προγραμμάτων της πλήρους απαλλαγής. Θα εκδοθεί αργότερα εξαμηνιαία αναφορά η οποία θα περιλαμβάνει όλους τους εκδότες και τα προγράμματα συμμετοχής.

Τα δεδομένα έχουν ληφθεί από τους συνεργαζόμενους εκδότες και στη συνέχεια έχουν ελεγχθεί, κανονικοποιηθεί και εμπλουτισθεί από το προσωπικό της Μονάδας Επιστημονικής Επικοινώνησης. Οι δείκτες έχουν προκύψει σύμφωνα με διάφορες παραμέτρους, λαμβάνοντας πάντα υπόψη ότι ο κύριος συγγραφέας (correspondingauthor) ανήκει σε ίδρυμα-μέλος του ΣΕΑΒ.

Στην αναφορά περιλαμβάνονται οι 59 δημοσιεύσεις που καλύφθηκαν, από 5 εκδότες. Δεν υπάρχει συντριπτική διαφορά ως προς τους τρόπους στήριξης, με τις συμφωνίες της πλήρους απαλλαγής να έχουν καλύψει οριακά περισσότερες δημοσιεύσεις από ότι οι συμφωνίες της έκπτωσης. Η πιο συχνά χρησιμοποιούμενη άδεια creative-commons είναι αυτή της αναφοράς (CC-BY), η οποία έχει αντιστοιχεί στο 70% των δημοσιεύσεων. Επίσης, περισσότερο από το 65% του συνόλου έχει δημοσιευθεί σε υβριδικά περιοδικά, ενώ σημαντικός είναι και ο αριθμός των δημοσιεύσεων των Θετικών και Τεχνολογικών Επιστημών (STEM), στην οποία εντάσσονται περισσότερες από το 85% των δημοσιεύσεων.

* Σημείωση: η αναφορά έχει πλέον αλλάξει διεύθυνση και βρίσκεται στην ιστοσελίδα https://scholarly.heal-link.gr/monitoring/year2021.

Θα θέλαμε να σας ενημερώσουμε ότι δημοσιεύθηκαν οι αναφορές για την πρόοδο των προγραμμάτων Ανοικτής Πρόσβασης του ΣΕΑΒ για τα έτη 2019 και 2020. Οι αναφορές είναι προσβάσιμες μέσω της διεύθυνσης https://scholarly.heal-link.gr/monitoring/.

Σημειώνουμε ότι τα δεδομένα έχουν ληφθεί από τους συνεργαζόμενους εκδότες και στη συνέχεια έχουν ελεγχθεί, κανονικοποιηθεί και εμπλουτισθεί από το προσωπικό της Μονάδας Επιστημονικής Επικοινώνησης. Οι δείκτες έχουν προκύψει σύμφωνα με τις ημερομηνίες έγκρισης των εργασιών σε καθεστώς ΑΠ και λαμβάνοντας πάντα υπόψη ότι ο κύριος συγγραφέας (corresponding author) ανήκει σε ίδρυμα-μέλος του ΣΕΑΒ. Για την καλύτερη ανάγνωση κάθε αναφοράς είναι σημαντικό να σημειωθεί πως δεν υποστηρίζονται όλοι οι δείκτες σε όλους τους τύπους στήριξης.

Συνολικά, κατά τα δύο αυτά έτη έχουν καλυφθεί 782 δημοσιεύσεις από 11 εκδότες, καθώς παρουσιάζεται μια αύξηση 37,7% στον αριθμό των δημοσιεύσεων κατά το 2020. Οι περισσότερες δημοσιεύσεις είναι μέσω των συμμετοχικών προγραμμάτων (memberships), ενώ σημαντική είναι η λειτουργία των προγραμμάτων της απαλλαγής (waive) κατά το 2020, έχοντας καλύψει πάνω από τις μισές δημοσιεύσεις που επιτρέπει το όριο των συμφωνιών στις περιπτώσεις της Royal Society of Chemistry και του Cambridge University Press. Στην περίπτωση, μάλιστα, της Royal Society of Chemistry, ο ΣΕΑΒ χρηματοδότησε τις 40 από τις 43 δημοσιεύσεις που θα μπορούσε να καλύψει, σύμφωνα με τους όρους της συμφωνίας. Τέλος, αξίζει να σημειωθεί πως κατά τα δύο αυτά έτη υπερισχύει η επιλογή της πλέον ανοικτής άδειας CC-BY, η οποία αντιστοιχεί στο 88,4% των δημοσιεύσεων.

Θα θέλαμε να σας ενημερώσουμε για τη δημοσίευση της δυναμικής αναφοράς “Προγράμματα Ανοικτής Πρόσβασης του ΣΕΑΒ” που παρουσιάζει δεδομένα για την πρόοδο των προγραμμάτων στήριξης σε καθεστώς Ανοικτής Πρόσβασης του ΣΕΑΒ.  Η αναφορά καλύπτει την περίοδο από τον Ιανουάριο μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2020, ενώ η Μονάδα Επιστημονικής Επικοινώνησης θα δημοσιεύει αντίστοιχες αναφορές ανά τρίμηνο, ώστε να αξιολογείται τακτικά η πορεία των προγραμμάτων και να αναπροσαρμόζεται η στρατηγική και η τακτική του Συνδέσμου. Μπορείτε να πλοηγηθείτε στους δείκτες της αναφοράς στην ιστοσελίδα https://scholarly.heal-link.gr/monitoring/oaheal/.