Ίδρυση της Εθνικής Πρωτοβουλίας για την Ανοικτή Επιστήμη

Η «Ελληνική Πρωτοβουλία για την Ανοικτή Επιστήμη – ΕΠΑΕ» / «Hellenic Open Science Initiative – HOSI» συστάθηκε στις 28 Φεβρουαρίου 2022 από 13 κορυφαίους ελληνικούς φορείς έρευνας, τεχνολογίας και καινοτομίας, με σκοπό τη συντονισμένη και συμμετοχική υλοποίηση πολιτικών Ανοικτής Επιστήμης στην Ελλάδα και την φροντίδα της επίσημης εθνικής συμβολής και εκπροσώπησης στο Ευρωπαϊκό Νέφος Ανοικτής Επιστήμης (EOSC).

Η Ανοικτή Επιστήμη είναι το νέο πρότυπο πρακτικών, μέσων και συνεργασίας για την παραγωγή και διάθεση επιστημονικού έργου και αποτελεσμάτων της έρευνας, με άμεσο επιστημονικό, οικονομικό και κοινωνικό αντίκτυπο. Αποτελεί κρίσιμη προτεραιότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) για τη βιώσιμη ανάπτυξη, την καλύτερη παραγωγή και αξιοποίηση ερευνητικών αποτελεσμάτων, τη συνεργατικότητα, καθώς και τον εκδημοκρατισμό της γνώσης. Σκοπός του EOSC είναι να αναπτύξει ένα ενιαίο διαθεματικό διαδικτυακό περιβάλλον όπου οι επιστήμονες θα μπορούν να δημοσιεύουν, να βρίσκουν και να επαναχρησιμοποιούν δεδομένα, εργαλεία και υπηρεσίες ώστε να μπορούν να εκτελούν τις εργασίες τους καλύτερα.

Το Μνημόνιο Συνεργασίας (Memorandum of Understanding – MoU) που συνυπέγραψαν οι οργανισμοί αυτοί, αποτυπώνει τους όρους και τις διαδικασίες λειτουργίας της ΕΠΑΕ και αποτελεί συλλογικό επίτευγμα και προϊόν εντατικών διαβουλεύσεων της ομάδας εργασίας για την Ανοικτή Επιστήμη στην Ελλάδα.

Σύμφωνα με το Άρθρο 2 του Μνημονίου Συνεργασίας στους σκοπούς της ΕΠΑΕ είναι:

  • Να διαχειριστεί την Εθνική Εκπροσώπηση της χώρας στο EOSC Association, καθώς και σε όλα τα σχετικά όργανα και δράσεις του. Η ΕΠΑΕ αποτελεί «Εθνική Πρωτοβουλία για το Νέφος Ανοικτής Επιστήμης» (National Open Science Cloud Initiative – NOSCI) σύμφωνα με την ορολογία του EOSC.
  • Να διαμορφώσει την εθνική στρατηγική, αλλά και πρωτοβουλίες και δράσεις, για την εφαρμογή της Ανοικτής Επιστήμης χώρα ενημερώνοντας και εξειδικεύοντας το ‘Εθνικό Σχέδιο για την Ανοικτή Επιστήμη’ το οποίο περιγράφει τους βασικούς άξονες πολιτικής και υλοποίησης για την Ανοικτή Επιστήμη στη χώρα και απευθύνεται προς την πολιτική ηγεσία, οργανισμούς χρηματοδότησης έρευνας, καθώς και το σύνολο των οργανισμών Έρευνας και Ανάπτυξης (Ε&Α) της χώρας.

Ιδρυτικά μέλη της ΕΠΑΕ αποτελούν οι ακόλουθοι φορείς: Ερευνητικό Κέντρο «Αθηνά», Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών (ΕΑΑ), Εθνικό Δίκτυο Υποδομών Τεχνολογίας και Έρευνας (ΕΔΥΤΕ), Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (ΕΙΕ), Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ), Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος», Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ), Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ (Ε.Ι. Παστέρ), Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ), Ερευνητικό Κέντρο Βιοϊατρικών Επιστημών «Αλέξανδρος Φλέμιγκ», Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ), Οργανισμός Ανοιχτών Τεχνολογιών ΕΛ/ΛΑΚ, Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών (ΣΕΑΒ).

Από το 2019, η ομάδα αυτή συνεργάστηκε σε εξαιρετικό κλίμα για την ανάπτυξη της πρότασης για ένα Εθνικό Σχέδιο για την Ανοικτή Επιστήμη στην Ελλάδα, μέρος της οποίας έχει ήδη ενσωματωθεί στην Βίβλο Ψηφιακού Μετασχηματισμού της χώρας. Στα αμέσως επόμενα βήματα της ΕΠΑΕ περιλαμβάνεται η σύγκλιση της πρώτης Γενικής Συνέλευσης και η υιοθέτηση του Εθνικού Σχεδίου για την Ανοικτή Επιστήμη στην Ελλάδα από τους οργανισμούς-μέλη της.

Ανοικτή Πρόσκληση

Τα ιδρυτικά μέλη της ΕΠΑΕ απευθύνουν ανοικτή πρόσκληση σε όλους τους φορείς από το ευρύτερο οικοσύστημα έρευνας και καινοτομίας να ενταχθούν στην ΕΠΑΕ συνυπογράφοντας το Μνημόνιο, καλώντας ταυτόχρονα το επιστημονικό και ερευνητικό προσωπικό της χώρας να μελετήσουν το Εθνικό Σχέδιο για την Ανοικτή Επιστήμη και να συμβάλουν ενεργά στη χάραξη και τον σχεδιασμό νέων πολιτικών και δράσεων. Ταυτόχρονα καλούν τα Υπουργεία Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Παιδείας και Θρησκευμάτων, και Ψηφιακής Διακυβέρνησης να συμβάλουν στο όραμα της ΕΠΑΕ, ως παρατηρητές ή/και ενεργά μέλη της.

Αναφορά για το πρώτο Train the Trainer Bootcamp του OpenAIRE

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Από τις 6 έως 10 Ιουνίου 2022 και για πέντε μισές ημέρες πραγματοποιήθηκε από το Training and Support Standing Committee του OpenAIRE το πρώτο διαδικτυακό OpenAIRE train-the-trainer bootcamp με τον τίτλο “Online train-the-trainers bootcamp focusing on Open Science and 21st-century scholarly communication”.

Βασικός στόχος του Bootcamp ήταν η θεωρητική και πρακτική εκπαίδευση των συμμετεχόντων σε ένα ευρύ φάσμα θεμάτων που σχετίζονται με την Ανοικτή Επιστήμη και τη διδασκαλία της, προκειμένου στη συνέχεια να είναι σε θέση να σχεδιάζουν αντίστοιχες εκπαιδευτικές δραστηριότητες και εκδηλώσεις και να εκπαιδεύουν άλλους. Επιπλέον στόχος ήταν να παρέχει ένα βήμα ανταλλαγής εμπειριών και απόψεων, με βάση το οποίο να δημιουργηθεί και να αναπτυχθεί ένα δίκτυο που να στοχεύει σε μακροπρόθεσμα οφέλη.

Εικόνα για το πρώτο OpenAIRE train the trainer bootcamp

Η συμμετοχή στο Bootcamp ήταν δωρεάν. Η παρακολούθηση και η συμμετοχή στις δραστηριότητές του οδηγούσε στη λήψη πιστοποιητικού, υπό την προϋπόθεση ότι οι συμμετέχοντες να είχαν παρακολούθησαν το 80% των διαδικτυακών συνεδριών και να είχαν συμμετάσχει και ολοκληρώσει όλες τις υποχρεωτικές εργασίες του προγράμματος (Train-the-trainers assignments for the week). Η γλώσσα επικοινωνίας ήταν η Αγγλική.

Στο Bootcamp συμμετείχαν 35 συμμετέχοντες (ακαδημαϊκοί βιβλιοθηκονόμοι, προσωπικό υποστήριξης ερευνητών, επαγγελματίες της πληροφόρησης), από 35 οργανισμούς (ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες, πανεπιστήμια, ιδρύματα, ερευνητικά ινστιτούτα) από 26 χώρες. Για την επιλογή των συμμετεχόντων εφαρμόστηκαν διάφορα κριτήρια, όπως οι δυνατότητες και τα κίνητρα για τη διεξαγωγή εκπαίδευσης στα ιδρύματα προέλευσης, η προηγούμενη εκπαιδευτική εμπειρία, ιδιαίτερα σε θέματα που σχετίζονται με την Ανοιχτή Επιστήμη, η ιδιότητα μέλους της OpenAIRE ΑΜΚΕ, η γεωγραφική ισορροπία, και η ισορροπία μεταξύ των φύλων. Από την Ελλάδα συμμετείχαν τρεις βιβλιοθηκονόμοι.

2. ΜΑΘΗΣΙΑΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ

Εξαρχής το Bootcamp χαρακτηρίστηκε ως ενός μέσου επιπέδου (intermediate level) εκπαιδευτικό πρόγραμμα με συγκεκριμένους για τους συμμετέχοντες μαθησιακούς στόχους όπως:

  • Την κατανόηση σε ενδιάμεσο και προχωρημένο επίπεδο των εννοιών και των ζητημάτων της Ανοικτής Επιστήμης, των Ανοικτών Δεδομένων, των Σχέδιων Διαχείρισης Δεδομένων (Data Management Plans, DMPs), της δημοσίευσης σε καθεστώς Ανοικτής Πρόσβασης, των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, των βασικών απαιτήσεων του Horizon Europe, των υπηρεσιών του OpenAIRE και του European Open Science Cloud (EOSC).
  • Την κατανόηση πώς να επικοινωνούν και να διδάσκουν τα θέματα αυτά σε ερευνητές, φοιτητές και σε άλλους ενδιαφερόμενους φορείς.
  • Την εκμάθηση της χρήσης ορισμένων εργαλείων και λογισμικού που επιτρέπουν βέλτιστες πρακτικές στην Ανοικτή Επιστήμη.
  • Την επαρκή κατάρτισή τους, ώστε να μπορούν να απαντούν σε απαιτητικές ενδεχομένως ερωτήσεις σε αυτά τα θέματα.

Το πρόγραμμα του Bootcamp ήταν δομημένο σε πέντε κύριες εκπαιδευτικές ενότητες:

  1. Open Science and Reproducibility.
  2. Current trends in Open Access publishing.
  3. Research Data Curation lifecycle and Repositories: sharing and managing data.
  4. Horizon Europe Open Science requirements and recommended practices.
  5. Train-the-trainer tips.

3. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ

Η εκπαίδευση έγινε εξ ολοκλήρου μέσω διαδικτύου και συνδυάστηκε αρμονικά η ασύγχρονη και σύγχρονη τηλεκπαίδευση. Για το ασύγχρονο μέρος της εκπαίδευσης χρησιμοποιήθηκε η βασισμένη στο Moodle εκπαιδευτική πλατφόρμα του OpenAIRE Openplato, ενώ για τις σύγχρονες διαδικτυακές συνεδρίες, εισηγήσεις, παρουσιάσεις, συνομιλίες στο φόρουμ ή συζητήσεις μέσω chat, χρησιμοποιήθηκε η πλατφόρμα τηλεδιάσκεψης Zoom. Πριν την έναρξη οι συμμετέχοντες όφειλαν να ολοκληρώσουν τις pre-bootcamp δραστηριότητες:

  1. Code of Conduct: δραστηριότητα ανάγνωσης, κατανόησης και αποδοχής του Κώδικα Δεοντολογίας και Συμπεριφοράς.
  2. Map of participants: δραστηριότητα καταγραφής στοιχείων συμμετεχόντων (όνομα, φορέας) για τον γεωεντοπισμό εκπαιδευτών και συμμετεχόντων.
  3. Present yourself: δραστηριότητα αυτό-παρουσίασης των συμμετεχόντων στο φόρουμ, και
  4. What’s your favourite fruit?: δραστηριότητα επιλογής για την ένταξη των συμμετεχόντων σε ομάδες.
OpenAIRE Bootcamp – Χάρτης των συμμετεχόντων

OpenAIRE Bootcamp – Χάρτης των συμμετεχόντων

Όλο το μαθησιακό υλικό (εισηγήσεις, σημειώσεις, τεκμηρίωση, κ.α.), καθώς και τα videos των παρουσιάσεων, αναρτώνταν σταδιακά, βάσει προγράμματος και εκπαιδευτικού σχεδιασμού (πριν και μετά την έναρξη κάθε εκπαιδευτικής ενότητας), στην πλατφόρμα Openplato.

Καθ’ όλη τη διάρκεια του Bootcamp, οι εκπαιδευτές επιδίωξαν να εξασφαλίσουν ότι η γνώση θα διαχυθεί και θα γίνει αντιληπτή και κατανοητή από όλους τους συμμετέχοντες και γι’ αυτόν το λόγο προσπάθησαν να εφαρμόσουν διαδραστικές και συνεργατικές μεθόδους διδασκαλίας. Έτσι, για την ενίσχυση της συμμετοχής των εκπαιδευομένων στις σύγχρονες διαδικτυακές συνεδρίες, αλλά και για την ανατροφοδότηση από αυτούς/ες, χρησιμοποιήθηκε το διαδικτυακό διαδραστικό πρόγραμμα επεξεργασίας παρουσιάσεων Mentimeter για δημοσκοπήσεις και κουίζ, ενώ τα Google Docs χρησιμοποιήθηκαν για τη συνεργατική συγγραφή κειμένων τόσο για τις συνεδρίες όσο και για την οργάνωση των παρουσιάσεων των ομάδων. Επιπρόσθετα, όλοι οι εκπαιδευτές συμμετείχαν σε συζητήσεις και κράτησαν το φόρουμ του Openplato ανοικτό για σχόλια, ερωτήσεις και προτάσεις. Επιπλέον, είχαν σχεδιαστεί μια σειρά από προαιρετικές και υποχρεωτικές εργασίες ατομικής ή ομαδικής προσπάθειας (Train the trainers assignments for the week):

  1. Υour Horror and Hooray training stories: Οι συμμετέχοντες έπρεπε να παρουσιάσουν ατομικά σε δύο διαφάνειες ή σε οπτικά/ηχητικά μηνύματα δύο προσωπικές ιστορίες εκπαίδευσης: η μία ιστορία θα αφορούσε την καλύτερη διδασκαλία τους («τι την έκανε τόσο καλή;»), και η δεύτερη την χειρότερη του («ποια μέρη της ήταν προβλέψιμα και θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί;»). Η συγκεκριμένη δραστηριότητα ήταν μια ευχάριστη εργασία που έβαλε τον συμμετέχοντα να συλλογιστεί τι μπορεί να βελτιώσει στα προγράμματα εκπαίδευσης που διαχειρίζεται.
  2. Open Science train-the-trainers glossary: Συνεργατική δραστηριότητα για τη δημιουργία ενός γλωσσάριου εκπαίδευσης εκπαιδευτών.
  3. Create a slide for One-minute madness Lessons learnt: Ατομική δραστηριότητα δημιουργίας μιας διαφάνειας, στην οποία κάθε συμμετέχοντας θα τοποθετούσε μια εικόνα και το πιο σημαντικό ή πιο καινοτόμο μαθησιακό μήνυμα του Bootcamp. Η διαφάνεια θα παρουσιαζόταν μέσα σε ένα λεπτό.
  4. Design your training: Πρόκληση συνεργασίας με άτομα που απλά προτιμούν το ίδιο φρούτο (pre-bootcamp δραστηριότητα: What’s your favourite fruit?) για το σχεδιασμό ενός συνεργατικού σχεδίου σεμιναρίου (course design) με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και ιδιαιτερότητες. Πολύ ενδιαφέρουσα η διάδραση και οι συζητήσεις μεταξύ των συμμετεχόντων, όπου ο καθένας είχε διαφορετική εμπειρία και προσέγγιση.
Train the trainers assignments - Υour Horror and Hooray training stories

Train the trainers assignments – Υour Horror and Hooray training stories

4. ΣΥΝΟΨΗ ΕΝΟΤΗΤΩΝ

Ενότητα 1: Open Science and Reproducibility – 06.06.2022

  • Bootcamp introduction/ IrynaKuchma. Στην ενότητα αυτή έγινε μια αρχική ενημέρωση για το σχεδιασμό του Bootcamp, τις εκπαιδευτικές ενότητες, καθώς και για την χρήση της πλατφόρμας Openplato.
  • FORRT – Introducing a Framework for Open and Reproducible Research Training / Flavio Azevedo. Έγινε μια αναλυτική παρουσίαση του FORRT, μιας πλατφόρμας για την ανοικτή και αναπαραγώγιμη ερευνητική κατάρτιση. Η πλατφόρμα παρέχει μια παιδαγωγική υποδομή με ανοικτούς εκπαιδευτικούς πόρους για τη διδασκαλία και την υποστήριξη της ανοικτής και αναπαραγώγιμης επιστήμης. Μεταξύ των κύριων ενοτήτων του FORTT είναι α) το Γλωσσάριο (Glossary) με 250 λήμματα για την Ανοικτή Επιστήμη, β) οι Περιλήψεις (Summaries) 200 επιστημονικών άρθρων για την Ανοικτή Επιστήμη, γ) τα Σχέδια μαθημάτων (Lessons plans) με 60 εκπαιδευτικές δραστηριότητες για την ενσωμάτωση της Ανοικτής Επιστήμης στη διδασκαλία, δ) οι Ενότητες (Clusters) με ομαδοποιημένη θεματικά βιβλιογραφία για την Ανοικτή Επιστήμη, και ε) οι πλέον των 700 ανοιχτοί εκπαιδευτικοί πόροι (Curated resources).
  • Open Science and reproducibility kick off presentation / Iryna Kuchma. Έγινε μια εισαγωγή σε θέματα της Ανοικτής Επιστήμης, με την παρουσίαση των ορισμών και του μοντέλου ταξονομίας της Ανοικτής Επιστήμης, και των συναφών θεμάτων του FOSTER, την επισκόπηση της κατάστασης της Ανοικτής Επιστήμης στην Ευρώπη, την παρουσίαση του έργου OPTIMA για την εφαρμογή των πρακτικών Ανοικτής Επιστήμης στην Ουκρανία, την προβολή εκπαιδευτικών εγχειρίδιων και οδηγών για την Ανοικτή Επιστήμη και την αναπαραγώγιμη έρευνα.
  • Individual and Group assignments / Iryna Kuchma. Αναλύθηκαν και επεξηγήθηκαν όλες οι εργασίες και δραστηριότητες του Bootcamp.

Ενότητα 2: Current trends in Open Access publishing – 07.06.2022

  • Myths and ρealities around Open Access / Jonathan England. Αναλύθηκαν το κόστος ανάγνωσης του επιστημονικού υλικού, οι απαιτήσεις των χρηματοδοτών, καθώς και οι συνηθισμένες παρανοήσεις σχετικά με την Ανοικτή Πρόσβαση. Παράλληλα, επεξηγήθηκαν τα μοντέλα ανοικτής δημοσίευσης, ο πράσινος και χρυσός δρόμος, η αρχειοθέτηση σε αποθετήρια, τα pre-prints, τα Author Accepted Manuscripts, οι συμφωνίες μετασχηματισμού (transformative agreements), το Rights Retention Policy, το PlanS, καθώς και τα εργαλεία Journal Checker Tool και Sherpa/Romeo.
  • OA beyond Gold and Green / Milica Ševkušić. Παρουσιάστηκαν διάφορα μοντέλα δημοσίευσης Ανοικτής Πρόσβασης, με έμφαση στο Αδαμάντινο και Υβριδικό μοντέλο, καθώς και οι εκπαιδευτικές προκλήσεις όπως η διασαφήνιση και επεξήγηση των μοντέλων και η ενιαία και συνεπής ορολογία.
  • Intellectual Property Rights (IPR) and Open Licenses / Jonathan England. Έγινε μια εισήγηση για την πνευματική ιδιοκτησία, τα πνευματικά δικαιώματα, τις γενικές αρχές και τη διάρκεια των δικαιωμάτων, τις πατέντες, τις εξαιρέσεις, τις άδειες Creative Commons (CC), τον τρόπο επιλογής της άδειας, το European IP Helpdesk και την Committee on Publication Ethics (COPE).
  • Rights Retention Strategy (cOAlition S) / Milica Ševkušić. Έγινε μια εισήγηση για το Rights Retention Strategy του cOAlitionS, για το copyright, τη νομική βάση της αυτοαρχειοθέτησης, τις προκλήσεις εκπαίδευσης, τα πρότυπα επιστολών προς τους εκδότες για διαφύλαξη των δικαιωμάτων των συγγραφέων, κλπ., και παρουσιάστηκαν σχετικοί οδηγοί, βίντεο, παραδείγματα, σενάρια αληθινών περιπτώσεων.

Ενότητα 3: Research Data Curation lifecycle and Repositories: sharing and managing data – 08.06.2022

  • Sharing Research Data (where to deposit and publish data) and Data Management Plan (how research data will be handled throughout the data lifecycle) / Pedro Principe & Milica Ševkušić. Παρουσιάστηκαν οι βασικές αρχές για τα Ανοικτά Δεδομένα και τη διαχείριση τους, την συμβολή τους στην Ανοικτή Επιστήμη, τα οφέλη του διαμοιρασμού τους, τα επίπεδα πρόσβασης, τα μεταδεδομένα σε σχέση με το copyright και τις άδειες, τον σχεδιασμό διαμοιρασμού δεδομένων, τα διαφορετικά επίπεδα επεξεργασίας και διαμοιρασμού, τη δημοσίευση και την απόθεση δεδομένων σε επιστημονικά περιοδικά (data paper journals), κλπ. Η παρουσίαση εστίασε στα ιδρυματικά αποθετήρια δεδομένων και τα θεματικά αποθετήρια και προβλήθηκαν παραδείγματα όπως το ιδρυματικό αποθετήριο RepositoriUM (University of Minho, Πορτογαλία), το αποθετήριο Zenodo, το θεματικό αποθετήριο Elixir (για δεδομένα βιο-επιστημών), κ.α. Επίσης, έγινε παρουσίαση των Σχεδίων Διαχείρισης Δεδομένων, της πολιτικής διαχείρισης δεδομένων από το HorizonEurope, υποστηρικτικών εργαλείων όπως η εφαρμογή Argos, καθώς και των προκλήσεων εκπαίδευσης για τη διασαφήνιση επιμέρους πολύπλοκων θεμάτων.
  • Data curation lifecycle & “Open vs FAIR” / S. Venkataraman. Εισήγηση για τον Κύκλο ζωής δεδομένων (δημιουργία, τεκμηρίωση, ανάλυση, αποθήκευση, διαμοιρασμός, διατήρηση), για τα FAIR δεδομένα (Findable, Accessible, Interoperable, Reusable) και σύγκρισή τους με τα ανοιχτά δεδομένα, τη συμμόρφωση με τις αρχές FAIR, την αρχή «as open as possible, as closed as necessary», παρουσιάστηκαν εγχειρίδια και οδηγοί για FAIR δεδομένα, για τα μορφότυπα για τη διατήρησή τους.

Ενότητα 4: Horizon Europe Open Science requirements and recommended practices – 09.06.2022

  • HorizonEurope Open Science requirements and grant proposals / Jonathan England. Παρουσιάστηκε ο οδηγός για το χρηματοδοτικό πρόγραμμα Horizon Europe και οι απαιτήσεις δημοσίευσης με χρηματοδότηση από το εν λόγω πρόγραμμα διαφόρων εκδόσεων των εργασιών (Author Accepted Manuscript ή Version of Record) σε αξιόπιστα αποθετήρια χωρίς περίοδο αποκλεισμού (embargo), παρουσίαση των απαιτήσεων σχετικά με τα ερευνητικά δεδομένα, τη δημοσίευσή τους, την απόθεση και την τεκμηριωμένη αιτιολόγηση για το μη άνοιγμα των δεδομένων καθώς και παρουσίαση οδηγιών για τις προτάσεις χρηματοδότησης σε σχέση με τις δημοσιεύσεις και τα δεδομένα.
  • HorizonEurope Open Science recommended practices / Antónia Correia. Παρουσιάστηκαν πρακτικές Ανοικτής Επιστήμης χρηματοδοτούμενες από το HorizonEurope και συζητήθηκε τι είναι υποχρεωτικό και τι προαιρετικό, η σημασία, τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των προδημοσιεύσεων (preprints), η επίδραση της πανδημίας Covid-19 στις προδημοσιεύσεις, κλπ. Συζητήθηκε επίσης η ανάγκη αλλαγής της διαδικασίας αξιολόγησης από ομότιμους, η ανοικτή ομότιμη αξιολόγηση (open peer review), η πλατφόρμα Open Research Europe και νέο μοντέλο ανοικτών επιστημονικών δημοσιεύσεων και κρίσεων, η επιστημονική επικοινώνηση προς το ευρύ κοινό, η επιστήμη των πολιτών και η σύνδεσh της με τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα.γραφικό για την πλατφόρμα OpenPlato

  Ενότητα 5: Train the trainer tips / 10.06.2022

  • Tips on how to develop a training course / Iryna Kuchma. Παρουσιάστηκε το European Open Science Cloud (EOSC) και διάφορα προγράμματα εκπαίδευσης και πακέτα εκπαιδευτικού υλικού για εκπαιδευτές, π.χ. για τον παιδαγωγικό και τον εκπαιδευτικό σχεδιασμό, όπως η πλατφόρμα του FOSTER με την εκπαιδευτική εργαλειοθήκη και τις σειρές μαθημάτων για την Ανοικτή Επιστήμη.
  • How to make your training material FAIR / Iryna Kuchma. Παρουσιάστηκε το OpenAIRE και το άτυπο δίκτυο ανταλλαγής τεχνογνωσίας εκπαιδευτών, οι κανόνες δημιουργίας FAIR εκπαιδευτικού υλικού, καθώς και οδηγίες για τα μορφότυπα των αρχείων.
  • Evaluating the results of training & learning results / Iryna Kuchma. Συζητήθηκε η αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας και της επίδρασης ενός εκπαιδευτικού προγράμματος, καθώς επίσης και διάφορα σχετικά μοντέλα και προσεγγίσεις.
  • Gamification / Iryna Kuchma. Συζητήθηκε η χρήση πρακτικών παιχνιδιοποίησης και παρουσιάστηκαν σχετικά παραδείγματα με αντικείμενο την Ανοικτή Επιστήμη, όπως τα PlanS Authors’ Rights Quiz, Data Horror Escape Room, Open Science Escape Room της Google.

5. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Συμπερασματικά, το πρώτο OpenAIRE Open Science Bootcamp ήταν ένα ενδιαφέρον, εστιασμένο στην Ανοικτή Επιστήμη εκπαιδευτικό σεμινάριο, με σαφείς μαθησιακούς στόχους και καινοτόμα μεθοδολογία. Παρά την πεποίθηση της πλειοψηφίας των συμμετεχόντων ότι η δια ζώσης εκπαίδευση είναι προτιμότερη, οι συμμετέχοντες συνδέθηκαν με θετικό πνεύμα με το πρόγραμμα και τις δραστηριότητες του σεμιναρίου καθ’ όλη τη διάρκειά του. Σημείο κλειδί, πέρα από τις γεμάτες με νέες πληροφορίες εισηγήσεις, ήταν η συμπλήρωση της μαθησιακής διαδικασίας με δραστηριότητες και δράσεις που προωθούν την καλλιέργεια της ομαδικής-συνεργατικής κουλτούρας.

Το 75% των συμμετεχόντων ένιωσαν «ενθουσιασμένοι» ή «καλά» τόσο την ημέρα 1 όσο και την ημέρα 5 (N=34 & 32 αντίστοιχα)

Το 75% των συμμετεχόντων ένιωσαν «ενθουσιασμένοι» ή «καλά» τόσο την ημέρα 1 όσο και την ημέρα 5 (N=34 & 32 αντίστοιχα)

Στα θετικά του Bootcamp καταγράφονται επίσης η πολύ καλή δομή της θεματολογίας και της συνάφειας των παρουσιάσεων, η προσέγγιση των μαθησιακών στόχων, οι εξαιρετικά ενημερωμένοι εκπαιδευτές με την ευρεία γνώση των επιμέρους θεμάτων, οι οποίοι ήταν πάντα ανοικτοί στον διάλογο και πρόθυμοι για απαντήσεις και διευκρινίσεις. Ιδιαίτερη μνεία θα πρέπει να γίνει στον τρόπο που έγιναν οι παρουσιάσεις, οι οποίες κράτησαν ενεργό το ενδιαφέρον των συμμετεχόντων ενσωματώνοντας σύγχρονα εκπαιδευτικά μέσα (Menti, Jamboard, separate rooms, κλπ.), καθώς και στο πλούσιο και ποικίλο εκπαιδευτικό υλικό, το οποίο ήταν και είναι διαθέσιμο για χρήση και αξιοποίηση μέσω του Openplato. Στα δυνατά σημεία του Bootcamp θα πρέπει επίσης να αναφερθεί το υψηλό επίπεδο γνώσεων των συμμετεχόντων, γεγονός που φάνηκε στις σύντομες, περιεκτικές, αλλά ωστόσο εμπνευσμένες εργασίες τους, καθώς και στις εύστοχες παρατηρήσεις τους.

Τα αδύνατα σημεία του Bootcamp εντοπίστηκαν κυρίως στον χρόνο των ζωντανών συνδέσεων και γενικά στην όλη χρονική του διάρκεια. Επίσης, παρά τη γενικά πολύ καλή δομή του Openplato, η χρήση της εν λόγω πλατφόρμας παρουσίασε ορισμένες τεχνικές δυσλειτουργίες. Παράλληλα, παρατηρήθηκε ότι υπήρχε μια δυσκολία στην επικοινωνία μεταξύ των μελών στις ομαδικές εργασίες. Τέλος, αρκετοί συμμετέχοντες θα προτιμούσαν πιο σύντομες τις βασικές θεωρητικές πληροφορίες, πιο συστηματικό τον τρόπο με τον οποίο παρουσιάστηκαν τα θέματα της διδακτικής, και περισσότερα παραδείγματα βέλτιστων πρακτικών.

Το προσεχές φθινόπωρο οι Έλληνες βιβλιοθηκονόμοι που συμμετείχαν στο Bootcamp θα διοργανώσουν ενημερωτικές εκδηλώσεις προς άλλους συναδέλφους από τα μέλη του Συνδέσμου, ώστε να υπάρχει μια παραγωγική διασπορά της γνώσης σε όλα τα μέλη.

Η παρούσα αναφορά συντάχθηκε από τους Μάριο Μπαλατζάρα (Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας), Κατερίνα Λενάκη (ΥΠΑΙΘ/ ΕΚ “Αθηνά”) και Βίκυ Ρηγάκου (ΟΠΑ)

1ο διαδικτυακό OpenAIRE train-the-trainer bootcamp

Ο Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών ως μέλος του OpenAIRE σας προσκαλεί να συμμετάσχετε στο πρώτο διαδικτυακό bootcamp Τrain-the-Τrainer στις 6-10 Ιουνίου 2022. Το bootcamp διοργανώνεται από το Training and Support Standing Committee του Open AIRE, στο οποίο ο Σύνδεσμος εκπροσωπείται ενεργά. Αυτό είναι ένα bootcamp ενδιαμέσου επιπέδου και οι μαθησιακοί στόχοι του περιλαμβάνουν οι συμμετέχοντες:

  • να κατανοήσουν σε ενδιάμεσο και προχωρημένο επίπεδο την Ανοικτή Επιστήμη, τα Ανοικτά Δεδομένα, τα DMPs, τη δημοσίευση σε καθεστώς Ανοικτής Πρόσβασης, τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, τις απαιτήσεις του Horizon Europe, τις υπηρεσίες του OpenAIRE και το EOSC.
  • να κατανοήσουν πώς να επικοινωνούν και να διδάσκουν αυτά τα θέματα σε ερευνητές, φοιτητές και σε άλλους ενδιαφερόμενους φορείς.
  • να μάθουν πώς να χρησιμοποιούν ορισμένα εργαλεία και λογισμικό που επιτρέπουν βέλτιστες πρακτικές στην ανοιχτή επιστήμη.
  • να καταρτιστούν επαρκώς για να μπορούν να απαντούν σε απαιτητικές ερωτήσεις σε αυτά τα θέματα.

Ένας άλλος στόχος αυτού του Bootcamp θα είναι να παρέχει ένα φόρουμ στο οποίο μπορεί να δημιουργηθεί και να καλλιεργηθεί ένα δίκτυο και το οποίο θα έχει μακροπρόθεσμα οφέλη. To bootcamp θα δεχθεί 30 υποψηφίους από όλο το δίκτυο του OpenAIRE που θα παρακολουθήσουν ένα εντατικό μάθημα πέντε μισών ημερών όπου οι εκπαιδευόμενοι θα ενθαρρύνονται να επικοινωνούν και να συνεργάζονται με τους συμμαθητές τους, κατά τη διάρκεια του μαθήματος και μετά!

OpenAIRE Training Bootcamp

Ποιοι μπορούν να παρακολουθήσουν
Το OpenAIRE αναζητά βιβλιοθηκονόμους, προσωπικό υποστήριξης ερευνητών και άλλους επαγγελματίες της πληροφόρησης που ενδιαφέρονται να παρέχουν εκπαίδευση σε θέματα Ανοικτής Επιστήμης σε ερευνητές και φοιτητές. Αναμένει από τους συμμετέχοντες να γνωρίζουν τα θέματα διαχείρισης ερευνητικών δεδομένων και να έχουν ενδιάμεση γνώση των θεμάτων που σχετίζονται με τη δημοσίευση σε καθεστώς Ανοικτής Πρόσβασης.

Η συμμετοχή είναι δωρεάν, ωστόσο, οι συμμετέχοντες αναμένεται να αφιερώσουν πέντε μισές ημέρες για τη διάρκεια του μαθήματος.

Καθώς η συμμετοχή σε αυτό είναι μια από τις παροχές του ΣΕΑΒ, θα θέλαμε οι συμμετέχοντες να είναι σε θέση να διοργανώσουν δύο ενημερωτικές εκδηλώσεις προς άλλους συναδέλφους από τα μέλη του Συνδέσμου, ώστε να υπάρχει μια παραγωγική διασπορά της γνώσης σε όλα τα μέλη. Για τη διοργάνωση των εκδηλώσεων, η Μονάδα Επιστημονικής Επικοινώνησης του Συνδέσμου θα συνδράμει στο τεχνικό τους σκέλος.

Προθεσμίες & Χρονοδιάγραμμα

  • Προθεσμία υποβολής αιτήσεων: 9 Μαΐου
  • Ανακοίνωση αποτελεσμάτων: 13 Μαΐου
  • Bootcamp: 6-10 Ιουνίου
  • Εγγραφή: Εγγραφείτε εδώ (επικοινωνήστε με το OpenAIREBootcamp@gmail.com εάν αντιμετωπίζετε προβλήματα με τη συμπλήρωση της φόρμας Google για εγγραφή)

Δημοσίευση αναφοράς για την υπεύθυνη έρευνα και καινοτομία στις βιοεπιστήμες

Θα θέλαμε να σας ενημερώσουμε για τα αποτελέσματα της έρευνας που εκπόνησε που στο πλαίσιο του έργου ResBios το Τμήμα Μοριακής Βιολογίας και Γενετικής του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης για την Υπεύθυνη Έρευνα και Καινοτομία στον τομέα αυτό. Σκοπός της έρευνας ήταν η διερεύνηση της στάσης των μεταπτυχιακών φοιτητών, των ερευνητών και του ακαδημαϊκού προσωπικού του ΔΠΘ, που ασχολούνται με τις Βιοεπιστήμες και να καταγραφούν οι ενδεχόμενες ανάγκες τους. Πιο συγκεκριμένα, καταγράφηκε η στάση των συμμετεχόντων ως προς τους πέντε βασικούς άξονες της Υπεύθυνης Έρευνας και Καινοτομίας οι οποίοι είναι η σύνδεση της επιστήμης με την κοινωνία, η προώθηση της ισότητας των φύλων, η εκπαίδευση, η ηθική και η ανοικτή πρόσβαση στην γνώση, με έμφαση στο χώρο των Βιοεπιστημών.

Στην έρευνα συμμετείχαν 104 ερευνητές, η πλειονότητα των οποίων ήταν νέοι ερευνητές. Οι συμμετέχουσες/ντες θεωρούν ότι τα θέματα ηθικής και ακεραιότητας στις βιοεπιστήμες είναι εξαιρετικά σημαντικά και ότι η ανάγκη εκπαίδευσης σε αυτά τα ζητήματα είναι επιβεβλημένη. Οι δεξιότητες για την επικοινωνία της επιστήμης κρίνεται ως πρώτη προτεραιότητα, ενώ η δικτύωση με άλλους φορείς είναι ένα αναγκαίο στοιχείο για την επαφή των βιοεπιστημόνων με την κοινωνία.

Η Ανοικτή Πρόσβαση στις επιστημονικές δημοσιεύσεις είναι επίσης σημαντικό στοιχείο υπεύθυνης έρευνας, ιδιαίτερα για τη διαφάνεια και την εξωστρέφεια των ερευνητικών ομάδων. Αναγνωρίζουν ότι το κόστος είναι ένας αποτρεπτικός παράγοντας και για τον λόγο αυτό κρίνουν σε ένα ποσοστό 85% ότι η οικονομική στήριξη από το ίδρυμα είναι απαραίτητο εφόδιο, όμως επίσης σημαντικές θεωρούν ότι είναι οι διαθέσιμες ερευνητικές υποδομές και ιδρυματικές πολιτικές. Η ισότητα των φύλων είναι μια απαραίτητη συνθήκη για την ανάπτυξη καλύτερων συνθηκών συνεργασίας και τη δημιουργία καλύτερου εργασιακού περιβάλλοντος και πως θα πρέπει να εκφράζεται έμπρακτα με την ισότιμη εκπροσώπηση των δύο φύλων σε θέσεις διοίκησης και σε επιτροπές. Επίσης σημαντικά είναι τα εργαλεία για την προώθηση της ισότητας των φύλων, όπως μονάδες φροντίδας παιδιών, δομές συμβουλευτικής και ψυχοκοινωνικής υποστήριξης και διαμεσολάβησης έμφυλων διακρίσεων.

Το ερωτηματολόγιο της έρευνας είναι εγκεκριμένο από την Επιτροπή Ηθικής και Δεοντολογίας της Έρευνας του Δ.Π.Θ (αριθμός πρωτοκόλλου, Α.Π. ΔΠΘ/ΕΗΔΕ/54149/572). Στο έργο ResBios, το οποίο έχει λάβει χρηματοδότηση από το πρόγραμμα έρευνας και καινοτομίας Horizon 2020 της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο πλαίσιο της συμφωνίας επιχορήγησης αριθ. 821871, συμμετέχει ενεργά το Τμήμα Μοριακής Βιολογίας και Γενετικής του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης και η παρούσα αναφορά δημοσιεύεται σε συνεργασία με τη Μονάδα Επιστημονικής Επικοινώνησης του Συνδέσμου Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών.

Η πλήρης αναφορά βρίσκεται διαθέσιμη στην ιστοσελίδα https://scholarly.heal-link.gr/resbios-rri/.

Σύσταση της UNESCO για την Ανοικτή Επιστήμη

Σε συνέχεια της 40ης Συνόδου Γενικής Διάσκεψης της UNESCO του 2019, κατά την οποία 193 κράτη μέλη είχαν αναθέσει στον Οργανισμό την ανάπτυξη ενός διεθνούς μέσου καθορισμού προτύπων για την Ανοικτή Επιστήμη, υιοθετήθηκε η Σύσταση της UNESCO για την Ανοικτή Επιστήμη (UNESCO Recommendation on Open Science) από τη Γενική Διάσκεψή της κατά τη διάρκεια της 41ης Συνόδου τον Νοέμβριο του 2021. Η Σύσταση καθορίζει κοινές αξίες και αρχές όσον αφορά την Ανοικτή Επιστήμη και προσδιορίζει συγκεκριμένα μέτρα για την Ανοικτή Πρόσβαση και τα Ανοικτά Δεδομένα, ενώ συμπληρώνει τη Σύσταση του 2017 για την Επιστήμη και την Επιστημονική Έρευνα. Έχει βασιστεί στη Στρατηγική της UNESCO για την Ανοικτή Πρόσβαση, την Επιστημονική Πληροφορία κι Έρευνα καθώς και στη νέα Σύσταση για τους Ανοικτούς Εκπαιδευτικούς Πόρους.

Οι Συστάσεις της UNESCO, προερχόμενες από το ανώτατο διοικητικό όργανο του Οργανισμού, είναι νομικά εργαλεία και έχουν σκοπό να επηρεάσουν την ανάπτυξη των εθνικών νόμων και πρακτικών.

Μάθημα “Βασικές έννοιες Ανοικτής Επιστήμης”

Ο διάλογος πάνω στα οφέλη της «Ανοικτής Επιστήμης» – τόσο σε ατομικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο – είναι έντονος και η βιβλιοθηκονομική και η ευρύτερη ακαδημαϊκή κοινότητα θα πρέπει να συμμετάσχει ενεργά. Η Μονάδα Επιστημονικής Επικοινώνησης του Συνδέσμου Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών παρακολουθώντας τις διεθνείς εξελίξεις και αντιλαμβανόμενη την ανάγκη της ελληνικής ακαδημαϊκής κοινότητας για ενημέρωση και κατάρτιση επάνω σε αυτές, ανέπτυξε ένα ηλεκτρονικό μάθημα για τον χώρο της Ανοικτής Επιστήμης.

Μαθήμα Ανοικτής Επιστήμης

Το μάθημα περιγράφει κάποιες από τις βασικές έννοιες της Ανοικτής Επιστήμης δίνοντας έμφαση σε αυτές της Ανοικτής Πρόσβασης, των Ανοικτών Εκπαιδευτικών Πόρων, των Ανοικτών Ερευνητικών Δεδομένων και των Αδειών Κοινής Χρήσης. Για τον σχεδιασμό του μαθήματος αξιοποιήθηκαν υπάρχοντες πόροι από διάφορες πρωτοβουλίες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για την Ανοικτή Επιστήμη, ενώ στα επόμενα βήματα σχεδιάζεται η δημοσίευση νέων εκδόσεων του με νέες ενότητες.

Οι συμμετέχοντες σε αυτό, αφού παρακολουθήσουν εκπαιδευτικά videos και παρουσιάσεις, θα έχουν τη δυνατότητα να αυτοαξιολογηθούν μέσα από τα συνοδευτικά quiz. Η διαδικασία της μάθησης είναι αυτοκαθοδηγούμενη (self-directed) και υπολογίζεται ότι θα απαιτηθεί μία ώρα παρακολούθησης από τους συμμετέχοντες.

Το μάθημα διατίθεται στα μέλη του ΣΕΑΒ με άδεια Creative Commons – Αναφορά Δημιουργού 4.0 Διεθνές και έχει σχεδιαστεί για την πλατφόρμα eClass που χρησιμοποιείται σε αρκετά ελληνικά Πανεπιστήμια. Μπορεί να το κατεβάσει κάποιος και να το ενσωματώσει στο περιβάλλον του δικού του ιδρύματος ύστερα από τις απαραίτητες προσαρμογές που αναφέρονται παρακάτω.

Τα ελάχιστα που μπορείτε να κάνετε ώστε το μάθημα να είναι λειτουργικό είναι τα εξής:

  1. Αφού κατεβάσετε το αρχείο, ζητήστε από τον διαχειριστή του συστήματός σας να το αναρτήσει.
  2. Μόλις το μάθημα αναρτηθεί και έχετε δικαιώματα εκπαιδευτή ενημερώστε την περιγραφή του μαθήματος με τον τίτλο του ιδρύματός και της Βιβλιοθήκης σας, τα δικά σας στοιχεία επικοινωνίας, κλπ.
  3. Στο μάθημα βρίσκονται δύο ερωτηματολόγια σε μορφή Google Forms. Μεταβείτε σε αυτά από τους παρακάτω συνδέσμους και κάνετε αντίγραφα στον δικό σας λογαριασμό (Make a copy), ώστε να μπορέσετε να ενημερώστε τον τίτλο, αλλά και τα στοιχεία επικοινωνίας.  Με αυτόν τον τρόπο θα μπορείτε να λαμβάνετε εσείς τις απαντήσεις των μελών της κοινότητας σας.
  4. Στην πορεία ενημερώνετε τον σύνδεσμο της κάθε φόρμας που βρίσκεται στο eClass στη διαδρομή Ανενεργά εργαλεία > Σύνδεσμοι.

Η ιδέα και ανάπτυξη του περιεχομένου έγινε από τον βιβλιοθηκονόμο Άγγελο Μητρέλη, ενώ ο Λεωνίδας Παπαχριστόπουλος (Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο) συνέβαλε στην θεωρητική εμπέδωση και στους ελέγχους του περιεχομένου. Ο Γιάννης Τσάκωνας (Πανεπιστήμιο Πατρών) συνέβαλε στην ανάπτυξη του περιεχομένου και έκανε την τελική επιμέλεια.

Δημοσίευση Passport for Open Science

Οι πολιτικές Ανοικτής Επιστήμης έχουν σήμερα την καλύτερη δυνατή υποστήριξη από την Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία έχει θέσει από το 2012 τη δημοσίευση σε Ανοικτή Πρόσβαση ως προϋπόθεση για την στήριξη της επιστημονικής έρευνας, καθώς επίσης και από διάφορους μεγάλους ερευνητικούς οργανισμούς παγκοσμίως, όπως το National Institute of Health των ΗΠΑ. Στη Γαλλία, η Υπουργός Ανώτατης Εκπαίδευσης Έρευνας και Καινοτομίας, Frédérique Vidal, ξεκίνησε το 2018 ένα φιλόδοξο Εθνικό Σχέδιο για την Ανοικτή Επιστήμη, το οποίο έχει έκτοτε μεταφραστεί σε μια σειρά πρωτοβουλιών.

Μία από αυτές είναι ο οδηγός “Passport for Open Science”, ο οποίος έχει σχεδιαστεί για να συνοδεύσει τους διδακτορικούς φοιτητές, όποιου επιστημονικού κλάδου, σε κάθε βήμα της ερευνητικής τους σταδιοδρομίας καθώς παρέχει ένα σύνολο εργαλείων και άμεσα εφαρμόσιμων καλών πρακτικών.

Μπορείτε να τον βρείτε στην ιστοσελίδα https://www.ouvrirlascience.fr/passport-for-open-science-a-practical-guide-for-phd-students/

Βίντεο από τις εκδηλώσεις για την Εβδομάδα Ανοικτής Πρόσβασης 2020

Στο πλαίσιο εορτασμού της Εβδομάδας Ανοικτής Πρόσβασης 2020, η Βιβλιοθήκη & Κέντρο Πληροφόρησης του Πανεπιστημίου Πατρών φιλοξένησε διαδικτυακά τρεις ενημερωτικές εκδηλώσεις που απευθύνονται σε όλη την ελληνική ακαδημαϊκή και ερευνητική κοινότητα.

1. “Αρπακτικά” επιστημονικά περιοδικά και λογοκλοπή: δύο σκοτεινές όψεις της Ανοικτής Πρόσβασης
19/10/2020, 12:00 – 13:00

Τα λεγόμενα “αρπακτικά” περιοδικά (predatory journals) λειτουργούν σε βάρος της επιστήμης, με αποκλειστικό στόχο το ίδιο όφελος. Μοναδικό κριτήριο αποδοχής μιας δημοσίευσης είναι η καταβολή του κόστους δημοσίευσης. Συχνά χρησιμοποιούν ψευδείς και παραπλανητικές πληροφορίες που αφορούν δείκτες μέτρησης, βάσεις ευρετηρίασης, μέλη εκδοτικής επιτροπής, κ.ά. Ορισμένοι ερευνητές παραπλανήθηκαν θεωρώντας τα αξιόπιστα, ενώ κάποιοι άλλοι παρασύρθηκαν υπό την πίεση της παραγωγής δημοσιεύσεων και το δόγμα “publish or perish.” Η λογοκλοπή, η οποία αποτελεί ακαδημαϊκό παράπτωμα, αφορά στην οικειοποίηση λέξεων, φράσεων ή και ολόκληρου έργου τρίτων. Υπάρχουν πολλά διαφορετικά είδη λογοκλοπής. Κάποια είναι περισσότερο γνωστά (π.χ. κατά λέξη αντιγραφή) και άλλα λιγότερο (π.χ. αυτό-λογοκλοπή).

Η εκδήλωση οργανώθηκε από τη ΒΚΠ του Πανεπιστημίου Πατρών και βασίστηκε σε προηγούμενη της ΒΚΠ ΑΠΘ και του OKF Greece.

2. Η Ανοικτή Πρόσβαση και πώς μπορεί να υλοποιηθεί από τους Έλληνες ερευνητές
21/10/2020, 12:00 – 13:00

Στο σεμινάριο αποτυπώθηκε η τρέχουσα κατάσταση στην Ελλάδα όσον αφορά την Ανοικτή Πρόσβαση και την πραγμάτωσή της στο ακαδημαϊκό περιβάλλον. Έγινε αναφορά σε απτά οφέλη της δημοσίευσης σε καθεστώς Ανοικτής Πρόσβασης και πώς αυτή μπορεί να υλοποιηθεί μέσω των συμφωνιών του Συνδέσμου Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών. Τέλος, παρουσιάστηκαν τρόποι διατήρησης των δικαιωμάτων των συγγραφέων επί των δημοσιεύσεών τους, ώστε να μπορούν να επαχρησιμοποιηθούν σε διάφορες περιστάσεις.

Η εκδήλωση οργανώθηκε από το Παράρτημα του ΣΕΑΒ για την Επιστημονική Επικοινώνηση στο Πανεπιστήμιο Πατρών.

3. Ερευνητικά δεδομένα: προσβάσιμες υποδομές και καινοτόμα εργαλεία στην Ελλάδα
23/10/2020, 13:00 – 14:30

Παρουσιάστηκε ο χάρτης εθνικών αποθετηρίων ερευνητικών δεδομένων και αναλύθηκε η συνδρομή τους στις πανευρωπαϊκές υποδομές υπολογιστικού νέφους και η συμβολή τους στον δρόμο για την Ανοικτή Επιστήμη. Παράλληλα, καθώς σημαντικές ιδιότητες των δεδομένων, όπως για παράδειγμα το θέμα της ευαίσθητης πληροφορίας και των προσωπικών δεδομένων, αποθαρρύνουν την αποδοχή ανοικτών πρακτικών, παρουσιάστηκε το εργαλείο Amnesia που παρέχει με αυτοματοποιημένο τρόπο υπηρεσίες ανωνυμοποίησης τους.

Η εκδήλωση οργανώθηκε από Ερευνητικό Κέντρο “Αθηνά” και τον Σύνδεσμο Ελληνικών Βιβλιοθηκών (ΣΕΑΒ).